Sağlıklı bir gebelik süresinin ortalama 40 haftada tamamlanması gerekiyor. Bu süreden önceki doğumlar ise prematüre olarak tanımlanıyor. Bu durumun ortaya çıkmasının nedeni tam olarak bilinmese de annede özellikle idrar yolları ve genital enfeksiyonların varlığı, anne rahmindeki sorunlar, annede yüksek tansiyon, diyabet, kalp hastalığı, çoğul gebelik, bebeğin içinde bulunduğu amniyon sıvısının fazla olması, plasenta problemleri, anne yaşının 18 altı veya 40 yaş üstü olması, annenin daha önce prematüre bebek doğurmuş olması, stres erken doğuma yol açabilen risk faktörleri arasında sıralanıyor.
Prematüre bebeklerin özellikle ilk dönemlerdeki bakımı biraz daha fazla hassasiyet gerektiriyor. Erken dünyaya gelen bu bebeklerin zamanında doğan bebeklere göre birçok açıdan riskli bir durumda hayata başladığını söyleyen Yeditepe Üniversitesi Kozyatağı Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Filiz Bakar olası risklere karşı alınması gereken önlemleri anlattı.
Anemi ve sarılığın erken doğan bebeklerde daha sık görüldüğünü kaydeden Prof. Dr. Filiz Bakar, bu açıdan bebeklerin hastanede kalış süresi boyunca tüm bakımlar, yaklaşımlar ve girişimlerde dezenfeksiyon kurallarına uyulmasının ve özellikle ellerin yıkanmasının önem taşıdığını vurguladı.
Anne sütünün önemine değinen Prof. Dr. Bakar, 'Anne sütü prematüre bebekler için çok değerli bir besin kaynağıdır. Anne sütünün sağılması konusunda anneler desteklenmelidir. Anne sütü yoksa formül mamalar kullanılır' diye konuştu.
EMMEYİ GELİŞTİRMEK İÇİN EMZİK TERCİH EDİLEBİLİR
'Bebekler doktorlarının önerilerine göre emzirilme ve biberonla beslenme gibi dönüşümlü metotlarla beslenebilirler' diyen Prof. Dr. Bakar, 'Beslenme miktarları doktor önerilerine göre ayarlanmalıdır. Prematüre bebeklerde emmeyi geliştirmek, çene ve yanak kaslarını güçlendirmek için emzik kullanılabilir' diye konuştu.
Bebeklerin göz damarları henüz gelişmeden doğdukları için retina tabakasında damarlarında Prematüre Retinopatisi olarak adlandırılan bozukluk gelişebiliyor. Prof. Dr. Filiz Bakar düzenli göz muayenesinin erken tanıdaki öneminin altını çizdi. Ayrıca erken doğan bebeklerde işitme sorunlarının da sık görüldüğünü söyleyen Prof. Dr. Bakar, işitme tarama testlerinin de 1 yaşına kadar sürekli yaptırılması gerektiğini ifade etti.
REFLÜYÜ ÖNLEMEK İÇİN BESLENMEDEN HEMEN SONRA BEZ DEĞİŞTİRİLMEMELİ
'Prematüre bebeklerde barsak sistemi de olgunlaşmadığı için bazı sindirim sorunları görülebiliyor. Bu duruma, Nekrotizan enetrokolit denen ağır sorunlara ilerleme riski de bulunuyor. Ayrıca mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçması sonucu oluşan reflü prematüre bebeklerde daha sık görüldüğü için bazı önlemlere ihtiyaç duyulabiliyor' diyerek sözlerine devam eden Prof. Dr. Bakar şunları söyledi:
'Bu nedenle bebeklerin beslenme sonrası hemen yatırılmayıp biraz kucakta tutulması, beslenmeden hemen sonra bez değişimi ve giysi değişiminin yapılmaması önem taşıyor. Ayrıca duruma göre doktorlarının önerisi ile beslenme aralıkları artırılıp beslenme miktarları düşürülebiliyor. Yine doktor önerisi ile özel mamalar, gerekirse ilaç tedavileri uygulanabiliyor.'
'BEBEK BAKIMI İLE İLGİLENENLER DE AŞI OLMALI'
Evdeki hijyen kurallarının da sıkılaştırılması gerektiğini ifade eden Prof. Dr. Bakar, bununla birlikte evde bebeğin bakımı ile ilgilenen kişilerin de hastalıklara karşı koruyucu önlem olarak aşı yaptırması gerektiğini söyledi.
Ev sıcaklığının 23-24 derecelerde tutulması gerektiğinin altını çizen Prof. Dr. Bakar, 'Kendi giydiklerimizin bir kat fazlası ile giydirilmesi, dışarı çıkınca da uygun şekilde giydirilmesi, eldiven şapka takılması gerekiyor' dedi.
Prematüre bebekler enfeksiyonlara yatkın olduklarından ev dışı kalabalık ortamlara götürülmemesi gerektiğini anlatan Prof. Dr. Bakar, 'Eve ziyarete gelenler de uyarılmalı. Grip olan varsa temas ettirilmemesi önemlidir. Ayrıca bebeğe dokunacak herkes ellerini çok iyi yıkamalı ve kesinlikle yanında sigara içilmemelidir' tavsiyesinde bulundu.
'GÜVENLİ BİR UYKU ORTAMI OLUŞTURULMALI'
Sessiz, güvenli uyku ortamı oluşturulması da prematüre bebeklerin sağlıklı gelişimi için önem taşıdığının altını çizen Prof. Dr. Bakar, 'Ani bebek ölümü riskini azaltmak amacı ile yatağında örtü, oyuncak, yastık bulundurulmamalı, uyku tulumu kullanılmalı, sırtüstü yatırılmalıdır. Erken doğan bebeklerde apne dediğimiz solunum durmaları daha sık görülmekte olup bu önlemlerin alınması bu durumu azaltacaktır' açıklamasını yaptı.
DOKTOR ZİYARETLERİ HANGİ SIKLIKLA YAPILMALI?
Prof. Dr. Bakar, prematüre bebeklerin gelişimsel ve fiziksel açıdan düzeltilmiş yaşları dikkate alınarak değerlendirilmesi gerektiğini söyledi ve ekledi:
'Yani bir bebek 2 ay erken doğmuş ise doğumdan sonra 3 ay geçtiğinde aslında düzeltilmiş yaşı 1 ay olacak ve 1 aylık çocuğun fiziksel ve gelişimsel özelliklerini gösterecektir. Bu tam olarak ne anlama geliyor? Bu bebekler taburcu olduktan sonra daha sık, daha sonrasında da ayda bir olmak üzere rutin doktor ziyaretleri yapılmalıdır. Rutin ziyaretler dışında kusma, öksürük, morarma, ateş gibi hastalık belirtileri görüldüğü anda mutlaka doktora başvurulması gerekiyor.'
