Kızılırmak Deltası Kuş Cenneti'nde OMÜ Ornitoloji Araştırmalar Merkezi görevlileri tarafından 2002 yılı itibarıyla başlatılan kuş halkalama çalışmaları sürüyor. Cernek Halkalama İstasyonu'ndaki çalışma kapsamında deltanın çeşitli bölgelerine yerleştirilen 40 ağda yakalanan kuşlar, istasyona getirilip halkalanıyor. Halkama çalışmasının temelinde ise kuşların göç biyolojisi, konaklama ekolojisi ve göç stratejilerini öğrenmek amaçlanıyor.
Çalışmalar hakkında bilgi veren OMÜ Ornitoloji Araştırmalar Merkezi görevlisi Prof. Dr. Kiraz Erciyas Yavuz, 'Kızılırmak Deltası'ndaki Halkama İstasyonu'nda çalışmalarımıza 2002 yılının ilkbaharında başladık. Pandemi nedeniyle zoraki bir ara verdik ama onun dışında her sezon ilkbaharda 15 Mart ve 30 Mayıs, sonbaharda ise 15 Ağustos ve 30 Ekim tarihleri arasında kuş halkama çalışmalarımızı gerçekleştiriyoruz. Halkama her bir kuşa takılan metal lisanlı bir halka. Kuşların ölçümleri yapılıyor ve bunlar kuşlara yerleştiriliyor. Bu halkalarda her bir kuşa özel numara var, nasıl bizim TC kimlik numaramız var ise o numara da kuşa özgü oluyor. Bu numaraların özelliği başka ülkelerde halkalama çalışması yapan kişiler için o kuşları yakalama imkanı sunuyor. Bu şekilde biz kuşların ne zaman, nerede ve nereye göç ettiklerini öğrenmiş oluyoruz' dedi.
Yakaladıkları her kuşu ölçtüklerini dile getiren Prof. Dr. Yavuz, 'Her kuşu tek tek ölçüyoruz, yaşına, cinsiyetine ve ağırlığına bakıyoruz. Bu sayede yakalanan kuşlar tekrar yakalanabiliyor. Bu durumda değişen özellikleri gözlemleyebiliyoruz. Biz burada her kuşun göç biyolojisi, konaklama ekolojisi ve göç stratejisini çalışıyoruz. Genel olarak kuşların göçlerini anlamaya çalışıyoruz. 'Hangi kuş nereden geliyor, hangi tarihler arasında ne yoğunlukta geliyor' diye gözlemliyoruz. Bütün bunlar uzun vadede izlendiği zaman farklı sonuçlar elde ediliyor. Sonuçta her yıl veriler değişiklik gösteriyor. Bazı türlerin daha geç, bazı türlerin daha erken geldiğini gözlemliyoruz. Bu da çalışmalarımızın uzun vadede yapılması gerektiğini ortaya koyuyor' ifadelerini kullandı.
'HALKALAMADA YENİ KUŞ TÜRLERİ KEŞFETTİK'
Dönemler içinde farklı kuş türlerini yakaladıklarını ve Türkiye için keşfedilmemiş yeni türleri halkama çalışmalarında kayıt altına aldıklarını belirten Prof. Dr. Yavuz, şunları söyledi:
'İlkbahar ve sonbahar göçleri değişiklik gösteriyor. Sonbahar döneminde göçler biraz daha yoğun oluyor. Sonbaharda daha fazla kuş türü yakalıyoruz. İlkbaharda 2 bine yakın, sonbaharda ise 8 ile 10 bin arasında kuş yakalıyoruz. 2002 yılından bu yana yaptığımız çalışmalar sonucunda 175 türden 165 bin kuş halkalaması yaptık. Bakıldığı zaman iyi bir rakam gerçekten. Türkiye için yeni kayıtlarımız var, Küçük Sarıbacak gibi türler sadece halkalama çalışmaları sırasında burada kaydedildi. Halkalama sırasında yeni türler de keşfedebiliyoruz. Bunun yanı sıra halkalama çalışması yaptığımız ve sonrasında göç eden kuşlar İsrail'de, Ürdün'de, Mısır'da, Ukrayna'da, Finlandiya'da tekrar yakalandı. Bunları da biz gözlemleyebiliyoruz. Mesela 1 yalıçapkını kuşu biz halkaladıktan 3 gün sonra Mısır'da yakalandı. Bunun gibi geri bildirimler vasıtasıyla kaç günde ne kadar mesafe gitmiş, nereye göç etmiş gibi soruların da cevaplarını alıyoruz.'
