İlçe, oldukça engebeli bir arazi yapısına sahiptir. Arazinin tümü ağaç ve yeşil bitki örtüsüyle kaplıdır. Düzlük arazi yok denebilecek kadar azdır. Bölgede vadi aralarında büyük-küçük birçok dere akmaktadır. İlçe sınırları içerisinde yükseklikleri 1.000 metrenin altında olan birçok tepe mevcuttur. İlçe merkezinin deniz seviyesinden yüksekliği yaklaşık 200 metredir.
İlçenin bilinen en eski adı Kadere'dir. İlçe merkezinden geçmekte olan derenin yatağındaki kara taşların, suyun rengini kara göstermesi ilçenin bu adı almasına sebep olmuştur. Daha sonra bu ad Kalkandere olarak değiştirilmiştir. Başka bir düşünceye göre derenin bol su getirerek taşmasına atıfta bulunularak "Kabaran Dere" anlamında Kalkandere denmiştir. Üçüncü anlamı da kötülüklere karşı koymaktır.
Kalkandere, sırasıyla Kimmerler, Persler, Selçuklular ve Trabzon İmparatorluğu'nun egemenliği altında kalmış, 1461'de Fatih Sultan Mehmet'in Trabzon İmparatorluğu'nu ortadan kaldırması ile Osmanlı İmparatorluğu'na katılmıştır.
11. yüzyılda başlayan büyük Türk göçü ile Kars-Çoruh yolu üzerinden Selçuklu Türkleri'nin bölgeye ilk defa giriş yaptığı bilinmektedir.
Kalkandere, Osmanlı İmparatorluğu döneminde Trabzon Vilayeti'nin Lazistan sancağındaki Rize Kazası'na bağlı bir nahiye merkeziydi.
Kalkandere, Rize iline bağlı eski bir bucak merkezi iken 27 Haziran 1957 tarihinde yürürlüğe giren 7033 Sayılı Kanun ile ilçe olmuştur.
İklim
Kalkandere dört mevsim ılıman ve yağışlı bir iklime sahiptir. İklim özellikleri şöyledir:
Yıllık ortalama sıcaklık; 14 °C'dır.
Günlük ortalama güneş alma süresi; 4 saat 14 dakika'dır.
Ortalama nem oranı; % 75'tır.
Yıllık ortalama yagiş miktarı; 2327 kg/m'dir.
Yıllık ortalama yağışlı gün sayısı; 172'dir.
Bir günde 4 mevsim görme olasılığınız yüksektir.
Nüfusu:
Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) tarafından paylaşılan ADNKS 2023 verilerine göre Kalkandere'nin nüfusu 15 bin 42'dir.
Belediye Başkanı:
Mehmet Yılmaz (AK Parti)
