Fatih Sultan KAR

Rize Çayına Adanan Bir Ömür: Mehmet Zihni Derin

  • 0
  • 0
  • 443
Yazı Boyutu

Ah Rize yeşil Rize bende özeldir yerin
Sana vefa borçluyuz Rahmetli Zihni Derin
Unuttuk hizmetini, unuttuk biz vefayı
Sen olmadan Rizeli çekiyordu cefayı
Rizeli yakıştı mi? Sana sana habu nankörlük
Siyaset gözünüze körlük bıraktı körlük

O Çaya ömrünü verdi. Ya biz…
Zihni Derin ömrünü Rize çayına adadı. Kıtlık çeken sıkıntı içinde bulunan Rizelilere Önce ülkemizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün, ardından da İsmet İnönü Paşa’nın himayelerinde geçim kaynağı olacak olan çay tarımına öncülük etti. Peki biz Rizeliler ona gereken vefayı gösterdik mi? Hayır.  1950 seçimlerinde Zihni Derin, Rize'de bağımsız milletvekili adayı oldu. Seçmedik. Onun öncülüğünde başlatılan ve her yılın Nisan Ayını 21. Günü kutlanan Çay Bayramı törenlerini ortadan kaldırdık.  1950 – 60 lı yıllarda Rize’de “Çay Demleme Töreni” düzenlenir ve toplanan ilk çaylardan çay demlenen çay konuklar Rize ilinin yöneticileri, davetliler ve üreticilerle birlikte içer çaya emeği geçenler ve verilen mücadele anlatılırdı. Bu gelenekte tarih oldu. 

Zihni Derin Kimdir?
1880 yılında Muğla'da doğmuştur. Babası Muğla'nın Kuloğulları ailesinden Mehmet Ali Beydir. 1897'de Muğla İdadisi'nden, 1900 de Selanik Ziraat Ameliyat Mektebinden, 1904 de Halkalı Ziraat Mekteb- Alisinden mezun olmuştur. 1905 yılında Aydın İli Orman ve Maden Muamelat Katipliği ile Devlet Memurluğuna başlamıştır. Rodos'ta Akdeniz Adaları (o zamanki adıyla Cezayir-i Bahr-i Sefit) İli Orman Müfettiş Katipliğinde, Gediz ve Simav ilçeleri Orman Müfettiş Vekaletinde bulunduktan sonra, 1907 de aynı ilçelerde Orman Müfettişi olmuştur.  İki yılı geçince, Akdeniz adaları İli Orman Müfettişliğine aktarılmıştır. 1909'den 1912'ye kadar Selanik Ziraat Mektebi'nde Kimya, Ziraat Sanaatları ve Jeoloji öğretmenliği yapmıştır. Selanik'te 1911'de Maide Hanımla evlenmiştir. İki erkek bir kız çocukları olmuştur. 1914'den 1920'ye kadar, Zihni Derin Bursa'da Sultani Mektebinde (Lise) ve Kız Öğretmen Okulunda Tabi İlimler okutmuş ve Bursa Milli Eğitim Müdür Vekilliği görevinde bulunmuştur.

Tarım Genel Müdürlüğü yaptı
1920'de Yunanlıların işgalinden hemen önce Bursa'dan ayrılıp, kara yolundan Ankara'ya gelmiş; Milli Mücadele Hükümetinin kurduğu İktisat Bakanlığında ilk Tarım Genel Müdürü olmuştur. 1924'e kadar bu görevde kalmıştır. Ankara'da 1921 Nisanında bakanlıklar temsilciliklerinin katıldığı bir komisyon kurulmuştu. Bu komisyona dönemin Ziraat Genel Müdürü olarak İktisat Bakanlığı adına temsilci olarak katıldı. Komisyonda Rize ve çevresinin huzurlu bir yaşama kavuşabilmesi için öncelikle insanların geçimini sağlayacak iş ve çalışma imkânına kavuşturulması gerektiğini ileri sürdü. Komisyon bu görüşü kabul etti ve Zihni Derin'i bölgede inceleme yapması kararlaştırıldı.

Rize’de ilk tebessüm başarısız oldu
Zihni Derin 1923 yılında Rize'ye gelir. Eski adı Garal Dağı olan hazineye ait bir bölgede 15 dekarlık arazi fidanlık işine tahsis edilir. Bölgede yaptığı incelemelerde bazı meraklıların Batum'dan dönüşlerinde getirdikleri ve diktikleri gayet iyi gelişmiş çay fidanlarıyla karşılaşır. Rize'de ziraat fen memurluğu yapan İbrahim'i Batum'a göndererek bir miktar çay fidanı ve tohumu ile mandalina çeşitleri getirerek fidanlığa diker.  Zihni Derin Batum'a düzenlenen geziye katılır. Batum ve çevresinde Ruslar tarafından kurulmuş olan çay bahçelerini, çay fabrikasını ve Astropikal Bitkiler Araştırma İstasyonu'nu inceleyerek gerekli bilgilerle Rize'ye döner. Beraberinde çay tohumu, fidanları, narenciye ve bazı meyve çeşitleri, bambu rizomları ve bir Rus bahçıvanı ile Rize'ye gelir. Böylece fidanlık kurulmuştur. Zihni derin bu Rus bahçıvana fidanlığı emanet eder. Ankara'daki görevine döner. Batum'a sipariş edilen 500 bin tohum fidan haline getirilir ardından halka dağıtılır. Ancak gerek halkın gerek devletin konuya yeteri eğilmemesinden teşebbüs başarısızlıkla sonuçlanır.

İlk çay kanunu
Zihni Derin, konuya hal çaresi bulmak için bir kanun teklifi hazırlar, bakanlık kanalıyla Meclis'e sunar. Bu tasarı, o dönemin Rize Mebuslarının desteğiyle 6 Şubat 1924 tarih ve 407 sayıyla kanunlaşır ve "Rize Vilayeti ile Borçka Kazasında; Fındık, Portakal, Limon, Mandalina, Çay Yetiştirilmesi Hakkındaki Kanun" adıyla yürürlüğe girer. Zihni Derin, sonraki 10 yıl boyunca tekrar öğretmenlik mesleğine döner. 1927'den 1929'a kadar İstanbul Erkek Öğretmen Okulunda, Nişantaşı Kız Ortaokulunda, Vefa Ortaokulunda, İstanbul Erkek Lisesinde Kimya ve Tabi İlimler Öğretmenliği yapmış, bu arada Halkalı ziraat Mektebinde ders vermiştir. 1930'da Ankara Orta Öğretmen Okulunda Tabi İlimler Öğretmenliğine atanmış, bir yandan da aynı okulda Müdür muavinliği görevinde bulunmuştur. 1932-1936 yıllarında Gazi Terbiye Enstitüsü, İsmet Paşa Kız enstitüsü ve Gazi Lisesinde Tabi ilimler, Fizik ve biyoloji Öğretmeni olarak çalışmıştır.

Büyük mücadelelerle gelen başarı
 1936'da Trakya'da İkinci Umumi Müfettişlik Ziraat Müşavirliğine atanır. 1937'deTarım Bakanlığı Baş Müşavirliğine atanır. 1938'de Rize ve çevresinde kurulacak Zirai Teşkilat'ın Koordinatörlüğü görevi kendisine verilir. Zihni Derin uzun yıllardan sonra tekrar Rize'dedir. Fidanlıkta bulunan iki ahşap evden birinin üst katındaki bir odaya yerleşmiş, alt kattaki odayı laboratuvar olarak kullanma hazırlığındadır.  1924 yılında Batum'dan getirdikleriyle oluşturduğu bahçeyi ve parselleri gezerken;  çeşitli süs bitkilerinin, mandalina, greyfurt, ağaçkavunu, portakal, limon, bambu ve diğer meyvelerin küçük çaplı parsellerde yetiştirildiği birkaç yüz fidandan oluşan küçük bir çay bahçesinin gayet güzel yetişmiş ve sağlıklı görmek onu mutlu etmişti. 1946 yılı Ağustos. Zihni Hoca bölgeye yerleştirilen çay tarımının mutlu dönemini yaşamakta ve onun sıcak heyecanını gönül rahatlığı içinde duymakta iken, yaş haddi nedeniyle emekli olduğu haberi geldi.  Emeklilik onun bu bölgede bulunması için bir engel değildi. Tarım bakanlığı kendisine anlaşmalı bir kadro tahsis ederek Bakanlık Koordinatörü görevini verdi. Zihni Hoca artık Ankara'daydı. Yılda birkaç defa Rize'ye gelerek çalışmalarına devam etti.  5-6 yıl boyunca da bu görevini sürdürdü.

Rize’yi ihya eden ürünün mimari Rize’den seçilemedi
1950 seçimlerinde Zihni Derin, Rize'de bağımsız milletvekili adayı olmuştu. Zihni Hoca'nın siyasetle hiçbir ilgisi yoktu. Fakat kendisini çok seven Rizeliler onun parlamentoda Rize'yi temsil etmesini isteyerek ısrarlı tekliflerde bulunuyorlardı. Zihni Hoca da meclise girerse Doğu Karadeniz bölgesine ait sorunları dile getireceğini ve bölgenin çeşitli yönlerden kalkınması için çaba sarf edebileceğini düşünerek "peki" demişti.  Zihni Hoca Rize'de seçim propagandasına çıkmadı. Sadece seçim pusulası bastırarak seçime katılmıştı. Farklı bir havada yapılan seçim sonunda bütün popülaritesine rağmen seçilemedi.

Ölüme sürükleyen kaza Rize’de meydana geldi
1964 yılı Ağustos ayına gelindiğinde çay bitkisinin bilinçli olarak Rize toprağına dikilmesinin 40.Yılı kutlamaları doğrultusunda bazı bakanlar, Çalışma Bakanı Bülent Ecevit ile birlikte Zihni Derin'de davet edildi.  Gece 21:00 sularında Rize'ye ulaşarak fabrika misafirhanesine yerleşti. Sabah erken saatlerinde Zihni Hoca kalkmış etrafı seyrederken, idealinin gerçekleştiğini görmenin heyecanını ve duygusallığını yaşıyordu. Rize merkezindeki tören yerine gitmek üzere hazır beklerken valinin otomobili göründü. Çalışma Bakanı Bülent Ecevit, "Birlikte gidelim" diyerek Zihni Derin'i valinin arabasına aldı. Tören yerine geldikten sonra, Zihni Hoca arabadan iner, arabanın arkasından geçerken şöför arabayı geriye sürdü, Hoca'ya çarpıp ve onu yere düşürdü. Zihni Derin hemen hastaneye kaldırıldı. Röntgen çekiminden sonra, kalça kemiğinin kırıldığı anlaşılarak, ameliyat için Ankara'ya dönmesine karar verildi. Trabzon'da öğle sonu uçağı ile Ankara'ya ulaştırıldı. Havaalanında oğlu Haldun Derin ve kızı Melahat Hanım tarafından karşılandı. Ankara Hastanesine yatırıldı. Hemen ameliyata alındı. Ameliyatı takip eden günlerde acıları hafifledi. Taburcu olup evine döndüğünde koltuk değneği kullanarak yürümeye başladı. Ziyarete gelenlere "Bir aksilik oldu, geçer" diyordu. Ankara'da üç buçuk aylık bir tedaviden sonra eski sağlığına kavuşur. 25 Ağustos 1965'te Ankara'da vefat eder. 1969 yılında TÜBİTAK bu değerli mücadele adamına bir Hizmet Ödülü vererek adını ölümsüzleştirir.

Yorum Yap

Yazarın Diğer Yazıları

Rize Siyaset Tarihinden Fıkralar

  • 0
  • 0
  • 50

Vefatının 14. Yılı Anısına (18 Kasım 2009)

  • 0
  • 0
  • 275

Servet Yardımcı: Rize Hatıralarımızın Şehridir

  • 0
  • 0
  • 184

İYİ Kİ DOĞDUN KAZIM

  • 0
  • 0
  • 162

Sayın Cumhurbaşkanına Bunları da İletin

  • 0
  • 0
  • 227

Abdurrahim Albayrak: Onu Hiç Unutmayacağım

  • 0
  • 0
  • 216

Ahmet Mesut Yılmaz Ve Hatıralar

  • 0
  • 0
  • 207

Rize Kültürü Ve Hohol Olmak

  • 0
  • 0
  • 280

Çaya Gönül Verenler ve ÇAYKUR Genel Müdürleri

  • 0
  • 0
  • 603

Bir Siyaset Bilgesi Rize Vakfı Başkanı Orhan Keçeli

  • 0
  • 0
  • 229

Tarihçi Yazar Osman Öndeş Bu Kez Fatih Sultan Kar'ı Yazdı

  • 0
  • 0
  • 357

Futbol Sahalarının Arap Ahmet'i

  • 0
  • 0
  • 628

Çamlıhemşin Çinçivalı Murat Karayalçın'ın Anıları

  • 0
  • 0
  • 316

Rize Şehir Merkezinde Kentsel Dönüşüm

  • 0
  • 0
  • 382

Rize Turizminde Potansiyel Var

  • 0
  • 0
  • 338

Rizeli Siyasilerin Darbe Hatıraları

  • 1
  • 0
  • 786

Şampiyon Rizespor (1973-74 Sezonu)

  • 0
  • 0
  • 320

Rize Sporundan Bir Yıldız Kaydı

  • 0
  • 0
  • 1112

Rize Çayına Adanan Bir Ömür: Mehmet Zihni Derin

  • 0
  • 0
  • 443

Bu Topraklardan Bir Cimilli İbo Geçti

  • 0
  • 0
  • 504

24 Saatte 24 Futbolcu Transfer Eden Rizespor’a Selam Olsun

  • 0
  • 0
  • 756

Rize Günleri “Küme”de Olmasın Rize’yi Rezil Etmeyelim

  • 0
  • 0
  • 514

Sonra Döndüm Dedim ki İyi ki Rizeliyim

  • 0
  • 0
  • 630

Onların da Yolu Rizespor'dan Geçti

  • 0
  • 0
  • 416

Rizespor Süper Lig'de

  • 0
  • 0
  • 408

Mehmet Yaşar, Sedat ve Osman Türüt: Göğsünde Ay Yıldızlı Armayı Taşımış Rizeli Güreşçiler

  • 0
  • 0
  • 727

Rizeli Araştırmacı Yazar Sarıyar Belleği İbrahim Balcı'nın Ardından

  • 0
  • 0
  • 683

Futbolda Sakin Güç: İrfan Saral

  • 0
  • 0
  • 725

Birlikten Kültür Doğuyor

  • 0
  • 0
  • 1398

Eski İstanbul'un Rizeli Kabadayıları

  • 1
  • 0
  • 7984

Tarihinden Sayfalar, Birazcık Radyasyon İyidir

  • 0
  • 0
  • 721

Yazında Doğası, Çayı ve İnsanıyla Rize-2

  • 0
  • 0
  • 726

Rize'nin Ünlü Futbolcuları: Onların da Yolu Futbol Sahalarından Geçti

  • 0
  • 0
  • 771

Rizeli Savcı Yusuf İzzet Akçal Ve Şair Nazım Hikmet’in Bursa Cezaevi Hatıraları

  • 0
  • 0
  • 715

19 Mayıs Rize'de Çifte Bayram

  • 0
  • 0
  • 885

Gol Kralı Zeki ve Çevik Rizesporlu Oktay Çevik

  • 0
  • 0
  • 506

Şair Abdul Celil Bayar

  • 0
  • 0
  • 875

Lefter: Rizelileri Rize'yi Hiç Unutmadı

  • 0
  • 0
  • 926

Merhum Başbakan Ahmet Mesut Yılmaz'ın Rize Sevgisi

  • 0
  • 0
  • 970

Çayın Başkentinden Türkiye'nin Başkentine

  • 0
  • 0
  • 906

Rize'nin İl Oluşunun 99. Yılı Anısına

  • 0
  • 0
  • 916

Bir Futbol ve Rizespor Emekçisi: Zafer Numan Kanburoğlu

  • 0
  • 0
  • 583

Osman Yüksel Serdengeçti'den Rize'ye Güzelleme

  • 0
  • 0
  • 966

Türk Ordusuna Rizelilerin Hediyesi: Rize Teyyaresi

  • 0
  • 0
  • 1033

Namı Değer Çingene Arif: Arif Koca

  • 0
  • 0
  • 1128

Aspetli Hayırsever Ali Rıza Mete

  • 0
  • 0
  • 920

Rize'de Bir Demokrasi Yıldızı: Mehmet Ali Kumbasar

  • 0
  • 0
  • 951

Vekil Olmak/Asıl Kalmak

  • 0
  • 0
  • 951

Laz Ziya, Ziya Kalkavan

  • 0
  • 0
  • 928

Rizespor Ruhu ve Mustafa Zeki Rakıcıoğlu

  • 0
  • 0
  • 587

RİZE GÜNLERİ RİZE’YE YAKIŞIR OLMALI

  • 0
  • 0
  • 1187

BU TOPRAKLARDAN BİR CİMİLLİ İBO GEÇTİ

  • 0
  • 0
  • 3355

KAZIM'IN ANISINA

  • 0
  • 0
  • 1405

RİZE KÜLTÜRÜ ÜZERİNE YETKİLİ VE ETKİLİLERDEN ARZUHALİM

  • 0
  • 0
  • 1401

CUMHURİYET TARİHİNİN İLGİNÇ KARAKTERİ: EKREM RİZE

  • 0
  • 0
  • 1435

SOYADI DA YÜREĞİ DE SAĞLAMDI: AYDIN SAĞLAM

  • 0
  • 0
  • 1239

BİR ÖNDER, BİR MEMLEKET!

  • 0
  • 0
  • 1518

RİZE VEFA KONUSUNDA NEDEN DUYARSIZ

  • 0
  • 0
  • 1248

İNÖNÜ’NÜN RİZE ZİYARETLERİ

  • 0
  • 0
  • 1782

RİZESPOR VE BİR ŞAMPİYONLUK HATIRASI

  • 0
  • 0
  • 3681

TÜRK FUTBOLUNDAN İZ BIRAKMIŞ BİR RİZELİ: AVNİ KALKAVAN

  • 0
  • 0
  • 5467

CUMHURİYET SENATOSU'NUN RİZELİ ÜYESİ: ASPETLİ ŞÜKRÜ METO

  • 0
  • 0
  • 1063

RİZE'NİN KAYBOLAN SEMBOLLERİ

  • 0
  • 0
  • 3771

RİZE’NİN NOSTALJİK DEĞERİ TURİST OTEL VE HATIRALAR

  • 0
  • 0
  • 3416

TURGUT KIRAN’IN ARDINDAN

  • 0
  • 0
  • 4175

RİZE BİZİMDİR VE BAŞKA RİZE YOKTUR

  • 0
  • 0
  • 3082

MÜTEVAZI BİR EFSANE: ALİ YAVUZ

  • 0
  • 0
  • 12744

ÇAY YAPRAĞI ESRA ALKAN'IN KALEMİNDEN DİLE GELDİ

  • 0
  • 0
  • 1744

RİZESPOR'UN KURULUŞ TARİHİ DEĞİŞTİRİLEMEZ

  • 0
  • 0
  • 2349

19 MAYIS TARİHİ RİZESPOR BAYRAMI OLARAK İLAN EDİLMELİDİR

  • 0
  • 0
  • 1100

RİZELİ FUTBOLCULARDAN OLUŞAN RİZESPOR TARİH YAZIYORDU

  • 0
  • 0
  • 6249

TÜRK SİYASET TARİHİNİN İKİ BEYEFENDİ İSMİ: YUSUF İZZET AKÇAL VE EROL YILMAZ AKÇAL

  • 0
  • 1
  • 4551

TÜRK SİYASETİNİN RENKLİ İSMİ: OSMAN KAVRAKOĞLU

  • 0
  • 0
  • 4792

BELEDİYECİLİĞİN BABASI: AYTEKİN KOTİL

  • 0
  • 1
  • 3305

NE RİZE’DE VEFA İSİMLİ BİR SEMT NE DE RİZELİ DE VEFA VAR

  • 0
  • 0
  • 1489

KOCA KAPTAN GÜRSEL AKSEL, RİZESPOR VE VEFA

  • 0
  • 0
  • 1738

OLİMPİYAT VE DÜNYA ŞAMPİYONU RİZE’NİN GURURU: KAZIM AYVAZ

  • 0
  • 2
  • 1745

ATATÜRK’ÜN KADIM DOSTU RİZELİ MATARACI MEHMET EFENDİ

  • 0
  • 0
  • 2885

RİZE ESKİ HÜKÜMET TABİBİ: DOKTOR MEHMET ALİ GÜVEN

  • 0
  • 0
  • 1560

GERİYE HOŞ BİR SEDA KALDI

  • 0
  • 0
  • 1131

RİZELİLERİN DERVİŞ ALİ’Sİ

  • 0
  • 0
  • 1068

YEŞİL MAVİ RENKLER DÜNDAR AKDENİZ’İN ARMAĞANI

  • 0
  • 0
  • 1121

TURGUT AKSOY’UN ARDINDAN: ÖZEL İNSANDI, GÜZEL İNSANDI

  • 0
  • 0
  • 1411

AZMİ KANDEMİR YAŞAYAN TARİHTİR

  • 0
  • 1
  • 1654

ÜÇ GÜZEL ADAM VE ÜÇEL

  • 0
  • 0
  • 1218

TÜRK SİYASET TARİHİNİN RENKLİ İSMİ ALİ TOPUZ'UN ARDINDAN

  • 0
  • 0
  • 1177

SİYASETTE SOL KANAT FUTBOLDA STOPER: ALPER TAŞ

  • 0
  • 0
  • 1092

'BİZİM SASU' CENGİZ SARIOĞLU

  • 0
  • 0
  • 1170

RİZE ÇAYINA ADANAN BİR ÖMÜR: MEHMET ZİHNİ DERİN

  • 0
  • 0
  • 1105

RİZE SİYASET TARİHİNDEN RENKLİ BİR POTRE: MEHMET TALAT DOĞAN

  • 0
  • 0
  • 1295