Fatih Sultan KAR

TÜRK SİYASET TARİHİNİN İKİ BEYEFENDİ İSMİ: YUSUF İZZET AKÇAL VE EROL YILMAZ AKÇAL

  • 0
  • 1
  • 4552
Yazı Boyutu

Rize ili Çayeli ilçesi Kaptanpaşa Bucağı Çataldere Köyü’nde 1906 yılında doğmuştur. 1929-30 yılında Ankara Hukuk Fakültesi’ni “Pekiyi” derece ile bitirmiştir. Anadolu’nun muhtelif il ve ilçelerinde savcılık ve hâkimlik yapmıştır. Eski Turizm ve Tanıtma Bakanı Erol Yılmaz Akçal`ın babası, eski başbakan Mesut Yılmaz`ın amcasıdır. 

YURDUN DÖRT BİR YANINA HİZMETİ DOKUNDU
Hukuk İş Kitabeti Namzetliği (5 Eylül 1927- 31 Mart 1928), Hukuk İş Kâtipliği (31 Mart 1928-12 Aralık 1928), Hukuk Mektebi Kâtipliği (3 Mart 1929)- (1 Eylül 1929), Kemaliye Madde-ı Umumluğu (30 Temmuz 1930-24 Kasım 1931), Diyarbakır Sulh Hâkimliği (24 Kasım 1931-2 Kasım 1933), Söke Ceza Hâkimliği (21 Mart 1934-14 Mayıs 1937), Keskin Ceza Hâkimliği (6 Mayıs 1937-9 Mart 1939) görevlerinin ardından Erzincan Madde-ı Umumluğu görevine getirildi.

DEPREMDE ENKAZ ALTINDA KALDI ÖRNEK BİR ÇALIŞMA MODELİ SERGİLEDİ
1939 yılı Aralık ayının 26'yı 27'ye bağlayan gecesi saat 02:00 sularında Erzincan'da büyük bir deprem meydana gelmiş, depremde birçok kişi yaralanmış, hayatını kaybetmiş ayrıca birçok yapı zarar görmüştür. Orada Ağır Ceza Madde-ı Umumisi olarak görev yapmakta olan İzzet Akçal’da enkaz altında kalmıştı. Enkaz altından çıkan Akçal ilk iş olarak ailesini ve komşularını ön tarafı tamamen yıkılan kerpiç evinin bahçesinde kurulan yatakhaneye yerleştirdikten sonra, doğruca cezaevinin yolunu tutar. Barakalardan oluşan cezaevinin kapılarını açıp mahkûmlara, ‘‘Sizi şimdi kurtarma çalışmalarında görev almak üzere serbest bırakacağım. Aranızda civar köylerden olanlar varsa iki günlüğüne köylerine gidip, ailelerini görebilirler. Ancak bir koşulum var; Hiçbiriniz kaçmayacaksınız. Canla başla çalışacaksınız. İşimiz bitince cezaevine döneceksiniz’’ der. Bir metreyi aşkın yağan kara rağmen mahkûmlarla birlikte yürüttüğü kurtarma çalışmalarında çok sayıda insanın hayatını kurtarır. Milli Şef İsmet İnönü 4-5 gün sonra deprem yerinde incelemelerde bulunmak üzere özel bir trenle Erzincan'a doğru yola çıkar. Erzincan yakınlarında bir köyde bir mahkûm özel trene binmek ister. Muhafızlar mahkûmu bindirmek istemezler. Gürültü, kıyamet kopar. İsmet İnönü merak edip sorar, ‘‘Ne oluyor?’’ diye. Mahkûm, İsmet İnönü'ye yanaşır, ‘‘Efendim, ben İzzet Akçal Bey'e kaçmama sözü verdim. Erzincan'a dönüp, kurtarma çalışmalarına katılmak istiyorum. Beni de trene alın’’ der. İsmet İnönü bu öyküden etkilenir, mahkûmu trene alır. Erzincan'a varışında da İzzet Akçal'ı onurize etti ve kurtarma çalışmalarına katılan mahkûmlar da Meclis kararıyla affedildiler.

RİZE MEBUSU YUSUF İZZET AKÇAL
Adliye teşkilatındaki son görevi olan Bursa Savcılığı sırasında memleketi olan Rize’den 1950 senesinde Demokrat Parti milletvekili olarak politikaya ve Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne girmiştir. Maliye ve Bütçe Encümen Başkanlıkları ve Devlet Bakanı olarak politik hayatı devam ederken 1960 ihtilali neticesinde kurulan Yüksek Adalet Divanı tarafından müebbet hapse mahkûm edilmişti.

AHMET MESUT YILMAZ’IN HAKSIZLIĞA ŞİİRLİ İSYANI
Yusuf İzzet Akçal Yassıada'daki sınırlamalar Kayseri'ye gönderilince kalkmış, Ahmet Mesut Yılmaz'a amcasını aylar sonra yeniden görme fırsatı doğmuştu. Yılmaz,  Kayseri Cezaevi'nin kapısında kuyrukta beklerken annesine dönüp: “İlerde beni de böyle ziyarete geleceksiniz” demişti. 27 Mayıs'ı, "düşükler" cephesinde yaşamak sıkıntılı bir durumdu. 14 yaşındaki Yılmaz’da derin bir yara almıştı. Amcası İzzet Akçal onun için özel bir insandı. Küçük yaştan itibaren onunla alabildiğine içli dışlı olmuş, en az babası kadar yakın bilmişti amcasını. 10 Kasım 1961 tarihinde Kayseri Cezaevi'ndeki amcası Yusuf İzzet Akçal’a "Kayseri'ye Sesleniş" başlıklı bir şiir gönderir

Kayseri’ye Sesleniş
Atılıp yiğitçe, mertçe meydana
Girmişsin Kayseri’de zindana
Bildir ki suçunu dertli Mesut’a
Dolmasın gözleri yaşla amcacığım

Türkçülük aşkıyla dolup taşanlar
Vatana, millete, hakka koşanlar
Aşılmaz dağları bir bir aşarlar
Bu yol da tükenmez, bitmez amcacığım.

Zindan bize tesir etmez amcacığım
Yağsın varsın üstümüzden belâ yağmuru
Doğruların nasibidir bu
İmanı tam olanlar bir koca suru
Bir gün gelir elbet yıkar amcacığım
Hakikat meydana çıkar amcacığım.

Daha sonra çıkarılan af kanunundan yararlanarak hürriyetine kavuşmuş olan Yusuf İzzet Akçal 1977 seçimlerinde Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne Rize Milletvekili olarak katılmıştır.

EN FAZLA KANUN TEKLİFİNİ O VERDİ
Yusuf İzzet Akçal, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde Rize Milletvekili olarak 1950-1960 yılları arasında Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri arasında en fazla kanun teklifi yapan ve kabul ettiren milletvekili olarak ün yapmıştır. Ayrıca adliye mesleğindeki hizmetlerine parlamento hayatında da devam ederek, adaleti ilgilendiren birçok kanunların çıkartılması ve değiştirilmesini sağladığı gibi, adliye mensupları ve hakim teminatı hakkındaki yararlı çalışmaları ile de, Türk Adliye tarihinde daima hatırlanacak bir yere sahip olmuştur. Rize’de çay tarımı ve işletmelerinin yerleşmesini sağlamış, elektrik, yol, köprü gibi tüm yatırımları başlatmış ve çok sevdiği memleketinin kalkınmasına hizmet etmiştir.12 Eylül 1980 Darbesi ile siyasi hayatı son bulmuştur. 1 Eylül 1987 tarihinde İstanbul’da vefat etmiştir.

İMRALI CEZAEVİNİ İSLAH ETTİ
Milletvekili adaylığı için hazırladığı biyografisinde kendi kaleminden şu bilgilere yer vermiştir :
On dokuz yıldan beri vatanın birçok ilçe ve illerinde tam bir feragatle yargıçlık ve Cumhuriyet savcılığı yapmaktayım. Bu sürenin son dört yıla yakın kısmını İmralı Cezaevi gibi dünya kriminologlarının üzerinde durdukları bir müessesenin müdür vekâletinde ve mümessilliğinde geçirdim. Bu müessesenin terbiye ve ıslah metotlarını bir eserle tespit ve Devlet umumi bütçesinden yardım almaksızın kendi geliriyle geçinir bir hale getirerek, devrettiğim kanaatindeyim.

HÜKÜMLÜLER ASAYIŞI SAĞLADI
Erzincan deprem felâketi sırasında orada Ağır Ceza müdde-i umumîsi olarak bulunmakta idim. Enkaz altından çıktığım halde umumî hizmetlere ve görevime olan bağlılığımdan idari vazifeler deruhte ederek, üzerlerinde bir seneden fazla çalıştığım hükümlülerden teşkil ettiğim asayiş, inzibat, can kurtarma ve koruma ekipleriyle filen de çalışmak suretiyle müşkül anlarda karar alma ve iş başarma kabiliyetimi gösterdim. Yüksek Adalet Bakanlığı’nca bu hizmetim dolayısıyla takdir edildim.

MİLLETVEKİLİ OLMAK İSTİYORUM
Yargıçlık sınıfında da, yüksek derecede ehliyet gösterdiğimden dolayı ayırma meclisi kararıyla iki defa da terfi ettim. Halen 90 lira aslı maaşlı Üsküdar Cumhuriyet Savcısı’yım. Felaket sıralarında aralarında bulunduğum ve feragatle çalıştığım Erzincan Merkez ile Kemaliye ve Kemah ilçelerinden ve memleketim olan Rize'nin Çayeli ilçesi ile Rize ilinden ya da Pazar ilçesinden milletvekilliği için adaylığımı koymak istemekteyim.

BAKAN BABANIN BAKAN OĞLU EROL YILMAZ AKÇAL
Eski bakan Yusuf İzzet Akçal’ın oğlu, eski başbakan Mesut Yılmaz’ın ise amcasının oğlu olan Erol Yılmaz Akçal, babasının hakimliği dolayısıyla bulundukları Diyarbakır’da 1931 yılında doğdu. 1971 askeri muhtırasından sonra yaşanan ara rejim döneminde üst üste 3 kez bakanlık koltuğuna oturdu. 1971 askeri muhtırasından sonra kurulan ara rejim hükümetlerinde bakanlık yaptı.

BU AKŞAM DARBE OLMAYACAK RAHAT UYUYABİLİRSİN
Siyasi kariyerine 1961’de Rize’den Adalet Partisi (AP) milletvekili seçilerek başlayan Akçal, o günlerde nasıl diken üzerinde olduklarını şöyle anlatıyor: “Hava Kuvvetleri’nden iki üsteğmen pilot tanıyordum. Görüştüğümüzde, “Bu akşam rahat uyu, darbe yapılmayacak” diyorlardı. Şakayla karışık uyarıyorlardı. 1960 darbesini yaşamış insanları bunlar ürkütüyordu. 12 Mart 1971 muhtırasının verildiği gün Süleyman Demirel hükümeti istifa etti ve iki yıl sürecek ara rejim dönemi başladı. Askerlerin isteğiyle CHP’li Nihat Erim başbakanlığında meclisteki çeşitli partilerden bakanların da yer aldığı iki hükümet kuruldu. Bunu, Naim Talu hükümeti izledi. Ara rejimlerle geçen bu kritik döneme 1973 seçimleri kısmen noktayı koyabildi. 1960 ihtilalinde babasını hapishaneye gönderen Akçal, 1962’deki iki ihtilal teşebbüsünü de yaşadı. 1971 ihtilali öncesinde ise zamanın başbakanı Süleyman Demirel’e, grup toplantısında gidişatın ihtilale yol açabileceğini, dolayısıyla istifa etmesi gerektiğini söyleyen milletvekili oldu. Demirel’e bunları söylemesi ikisinin arasındaki ilişkiyi bozmadığı gibi aksine Demirel, Akçal’ın üniversiteden hocası Nihat Erim’in kuracağı hükümete “AP’den kimleri alayım” diye sorduğunda onun da ismini yazdırdı. Akçal’ın ismi Erim’in kendi listesinde yer aldığı gibi Sabit Osman Avcı’nın listesinde de bulunmaktadır: “Askerlerin etkili oldukları veya olacakları bir hükümette yer almak istemedim. Nihat Bey söyleyince gittim, Demirel’le konuştum. O da ‘Evet, ben yazdırdım ismini, kabul et’ dedi.” Akçal, Erim’in tanıdığı bir hakla hükümette Turizm ve Tanıtma Bakanlığı’nı tercih etti: “Hükümetin ömrünün kısa olacağını zaten biliyordum. Turizm Bakanlığı o hükümette kısa zamanda en çok şey yapılacak bakanlık olarak göründü bana.”

SİYASETİ BIRAKTI TİCARETE BAŞLADI
Akçal, Ferit Melen hükümetinde de aynı bakanlığı yaptı. Sonrasında ise siyasette yapabileceklerini yaptığı düşüncesiyle kendini geri çekti. Siyasetten uzaklaşır uzaklaşmaz, daha önce bir defa karşılaştığı Fuat Süren, İş Bankası ve Sınai Kalkınma Bankası ile birlikte kuracağı Meban adlı menkul değerler şirketinin başına geçmesi için ona iş teklifinde bulundu. Ama İş Bankası ve Sınai Kalkınma Bankası, daha sonra vazgeçince Akçal bu teklifi kabul etmeye yanaşmadı. Bunun üzerine Süren, ona dört beş şirketin yönetimini verdi. 1978 yılında ağabeyi Necat Akçal’ın da çağrısıyla 1960’larda kurulan Deniz Nakliyat’ta deniz sektöründe çalışmaya başladı. Zamanla Hollandalılar ile bir işbirliği yaptı ve şirketi giderek daha da büyüdü. 8 Ocak 2016 tarihinde aramızdan ayrıldı

Bu iki güzel insanı rahmetle minnetle anıyorum.

 

Yorum Yap

Yazarın Diğer Yazıları

Rize Siyaset Tarihinden Fıkralar

  • 0
  • 0
  • 50

Vefatının 14. Yılı Anısına (18 Kasım 2009)

  • 0
  • 0
  • 275

Servet Yardımcı: Rize Hatıralarımızın Şehridir

  • 0
  • 0
  • 184

İYİ Kİ DOĞDUN KAZIM

  • 0
  • 0
  • 162

Sayın Cumhurbaşkanına Bunları da İletin

  • 0
  • 0
  • 227

Abdurrahim Albayrak: Onu Hiç Unutmayacağım

  • 0
  • 0
  • 216

Ahmet Mesut Yılmaz Ve Hatıralar

  • 0
  • 0
  • 207

Rize Kültürü Ve Hohol Olmak

  • 0
  • 0
  • 280

Çaya Gönül Verenler ve ÇAYKUR Genel Müdürleri

  • 0
  • 0
  • 603

Bir Siyaset Bilgesi Rize Vakfı Başkanı Orhan Keçeli

  • 0
  • 0
  • 229

Tarihçi Yazar Osman Öndeş Bu Kez Fatih Sultan Kar'ı Yazdı

  • 0
  • 0
  • 357

Futbol Sahalarının Arap Ahmet'i

  • 0
  • 0
  • 628

Çamlıhemşin Çinçivalı Murat Karayalçın'ın Anıları

  • 0
  • 0
  • 316

Rize Şehir Merkezinde Kentsel Dönüşüm

  • 0
  • 0
  • 382

Rize Turizminde Potansiyel Var

  • 0
  • 0
  • 338

Rizeli Siyasilerin Darbe Hatıraları

  • 1
  • 0
  • 786

Şampiyon Rizespor (1973-74 Sezonu)

  • 0
  • 0
  • 320

Rize Sporundan Bir Yıldız Kaydı

  • 0
  • 0
  • 1112

Rize Çayına Adanan Bir Ömür: Mehmet Zihni Derin

  • 0
  • 0
  • 443

Bu Topraklardan Bir Cimilli İbo Geçti

  • 0
  • 0
  • 504

24 Saatte 24 Futbolcu Transfer Eden Rizespor’a Selam Olsun

  • 0
  • 0
  • 756

Rize Günleri “Küme”de Olmasın Rize’yi Rezil Etmeyelim

  • 0
  • 0
  • 514

Sonra Döndüm Dedim ki İyi ki Rizeliyim

  • 0
  • 0
  • 630

Onların da Yolu Rizespor'dan Geçti

  • 0
  • 0
  • 416

Rizespor Süper Lig'de

  • 0
  • 0
  • 408

Mehmet Yaşar, Sedat ve Osman Türüt: Göğsünde Ay Yıldızlı Armayı Taşımış Rizeli Güreşçiler

  • 0
  • 0
  • 727

Rizeli Araştırmacı Yazar Sarıyar Belleği İbrahim Balcı'nın Ardından

  • 0
  • 0
  • 683

Futbolda Sakin Güç: İrfan Saral

  • 0
  • 0
  • 725

Birlikten Kültür Doğuyor

  • 0
  • 0
  • 1398

Eski İstanbul'un Rizeli Kabadayıları

  • 1
  • 0
  • 7984

Tarihinden Sayfalar, Birazcık Radyasyon İyidir

  • 0
  • 0
  • 721

Yazında Doğası, Çayı ve İnsanıyla Rize-2

  • 0
  • 0
  • 726

Rize'nin Ünlü Futbolcuları: Onların da Yolu Futbol Sahalarından Geçti

  • 0
  • 0
  • 771

Rizeli Savcı Yusuf İzzet Akçal Ve Şair Nazım Hikmet’in Bursa Cezaevi Hatıraları

  • 0
  • 0
  • 715

19 Mayıs Rize'de Çifte Bayram

  • 0
  • 0
  • 885

Gol Kralı Zeki ve Çevik Rizesporlu Oktay Çevik

  • 0
  • 0
  • 506

Şair Abdul Celil Bayar

  • 0
  • 0
  • 875

Lefter: Rizelileri Rize'yi Hiç Unutmadı

  • 0
  • 0
  • 926

Merhum Başbakan Ahmet Mesut Yılmaz'ın Rize Sevgisi

  • 0
  • 0
  • 970

Çayın Başkentinden Türkiye'nin Başkentine

  • 0
  • 0
  • 906

Rize'nin İl Oluşunun 99. Yılı Anısına

  • 0
  • 0
  • 916

Bir Futbol ve Rizespor Emekçisi: Zafer Numan Kanburoğlu

  • 0
  • 0
  • 583

Osman Yüksel Serdengeçti'den Rize'ye Güzelleme

  • 0
  • 0
  • 966

Türk Ordusuna Rizelilerin Hediyesi: Rize Teyyaresi

  • 0
  • 0
  • 1033

Namı Değer Çingene Arif: Arif Koca

  • 0
  • 0
  • 1128

Aspetli Hayırsever Ali Rıza Mete

  • 0
  • 0
  • 920

Rize'de Bir Demokrasi Yıldızı: Mehmet Ali Kumbasar

  • 0
  • 0
  • 951

Vekil Olmak/Asıl Kalmak

  • 0
  • 0
  • 951

Laz Ziya, Ziya Kalkavan

  • 0
  • 0
  • 928

Rizespor Ruhu ve Mustafa Zeki Rakıcıoğlu

  • 0
  • 0
  • 587

RİZE GÜNLERİ RİZE’YE YAKIŞIR OLMALI

  • 0
  • 0
  • 1187

BU TOPRAKLARDAN BİR CİMİLLİ İBO GEÇTİ

  • 0
  • 0
  • 3355

KAZIM'IN ANISINA

  • 0
  • 0
  • 1405

RİZE KÜLTÜRÜ ÜZERİNE YETKİLİ VE ETKİLİLERDEN ARZUHALİM

  • 0
  • 0
  • 1401

CUMHURİYET TARİHİNİN İLGİNÇ KARAKTERİ: EKREM RİZE

  • 0
  • 0
  • 1435

SOYADI DA YÜREĞİ DE SAĞLAMDI: AYDIN SAĞLAM

  • 0
  • 0
  • 1239

BİR ÖNDER, BİR MEMLEKET!

  • 0
  • 0
  • 1518

RİZE VEFA KONUSUNDA NEDEN DUYARSIZ

  • 0
  • 0
  • 1248

İNÖNÜ’NÜN RİZE ZİYARETLERİ

  • 0
  • 0
  • 1782

RİZESPOR VE BİR ŞAMPİYONLUK HATIRASI

  • 0
  • 0
  • 3681

TÜRK FUTBOLUNDAN İZ BIRAKMIŞ BİR RİZELİ: AVNİ KALKAVAN

  • 0
  • 0
  • 5467

CUMHURİYET SENATOSU'NUN RİZELİ ÜYESİ: ASPETLİ ŞÜKRÜ METO

  • 0
  • 0
  • 1063

RİZE'NİN KAYBOLAN SEMBOLLERİ

  • 0
  • 0
  • 3771

RİZE’NİN NOSTALJİK DEĞERİ TURİST OTEL VE HATIRALAR

  • 0
  • 0
  • 3416

TURGUT KIRAN’IN ARDINDAN

  • 0
  • 0
  • 4175

RİZE BİZİMDİR VE BAŞKA RİZE YOKTUR

  • 0
  • 0
  • 3082

MÜTEVAZI BİR EFSANE: ALİ YAVUZ

  • 0
  • 0
  • 12744

ÇAY YAPRAĞI ESRA ALKAN'IN KALEMİNDEN DİLE GELDİ

  • 0
  • 0
  • 1744

RİZESPOR'UN KURULUŞ TARİHİ DEĞİŞTİRİLEMEZ

  • 0
  • 0
  • 2349

19 MAYIS TARİHİ RİZESPOR BAYRAMI OLARAK İLAN EDİLMELİDİR

  • 0
  • 0
  • 1100

RİZELİ FUTBOLCULARDAN OLUŞAN RİZESPOR TARİH YAZIYORDU

  • 0
  • 0
  • 6249

TÜRK SİYASET TARİHİNİN İKİ BEYEFENDİ İSMİ: YUSUF İZZET AKÇAL VE EROL YILMAZ AKÇAL

  • 0
  • 1
  • 4552

TÜRK SİYASETİNİN RENKLİ İSMİ: OSMAN KAVRAKOĞLU

  • 0
  • 0
  • 4792

BELEDİYECİLİĞİN BABASI: AYTEKİN KOTİL

  • 0
  • 1
  • 3305

NE RİZE’DE VEFA İSİMLİ BİR SEMT NE DE RİZELİ DE VEFA VAR

  • 0
  • 0
  • 1489

KOCA KAPTAN GÜRSEL AKSEL, RİZESPOR VE VEFA

  • 0
  • 0
  • 1738

OLİMPİYAT VE DÜNYA ŞAMPİYONU RİZE’NİN GURURU: KAZIM AYVAZ

  • 0
  • 2
  • 1745

ATATÜRK’ÜN KADIM DOSTU RİZELİ MATARACI MEHMET EFENDİ

  • 0
  • 0
  • 2885

RİZE ESKİ HÜKÜMET TABİBİ: DOKTOR MEHMET ALİ GÜVEN

  • 0
  • 0
  • 1560

GERİYE HOŞ BİR SEDA KALDI

  • 0
  • 0
  • 1131

RİZELİLERİN DERVİŞ ALİ’Sİ

  • 0
  • 0
  • 1068

YEŞİL MAVİ RENKLER DÜNDAR AKDENİZ’İN ARMAĞANI

  • 0
  • 0
  • 1121

TURGUT AKSOY’UN ARDINDAN: ÖZEL İNSANDI, GÜZEL İNSANDI

  • 0
  • 0
  • 1411

AZMİ KANDEMİR YAŞAYAN TARİHTİR

  • 0
  • 1
  • 1654

ÜÇ GÜZEL ADAM VE ÜÇEL

  • 0
  • 0
  • 1218

TÜRK SİYASET TARİHİNİN RENKLİ İSMİ ALİ TOPUZ'UN ARDINDAN

  • 0
  • 0
  • 1177

SİYASETTE SOL KANAT FUTBOLDA STOPER: ALPER TAŞ

  • 0
  • 0
  • 1092

'BİZİM SASU' CENGİZ SARIOĞLU

  • 0
  • 0
  • 1170

RİZE ÇAYINA ADANAN BİR ÖMÜR: MEHMET ZİHNİ DERİN

  • 0
  • 0
  • 1105

RİZE SİYASET TARİHİNDEN RENKLİ BİR POTRE: MEHMET TALAT DOĞAN

  • 0
  • 0
  • 1295