Bu araştırma sonucunda Rize ekonomisinden yılda 72 milyon TL'lik bir kaynağın il dışındaki AVM'ler üzerinden il dışı ekonomilerine gittiği açıklandı. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi (RTEÜ) Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi tarafından 'Rize'de Alışveriş Merkezi ve Tüketici Tutumlarının İncelenmesi' adında bir çalışma yapıldı.
RTEÜ Rektörü Prof. Dr. Hüseyin Karaman yapılan çalışmanın sonuçlarını kamuoyu ile paylaştı. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Alaattin Kızıltan, Öğr. Gör. Abdulmuttalib Platin ve Arş. Gör. Vildan Yavuz'un yapmış olduğu araştırmada Rize halkına çeşitli sorular soruldu.
Araştırmanın sonuçlarını hakkında bir açıklama yapan Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Hüseyin Karaman, gelişmiş ülkelerin geçirdikleri ekonomik evrelerde olduğu gibi gelişmekte olan bir ülke olan Türkiye'de de AVM'lerin oldukça gözde mekanlar haline geldiğini söyledi.
AVM OLMAYAN 17 İLDEN BİRİ RİZE
Rektör Karaman, üniversite tarafından yapılan araştırmada, 2018 yılı itibariyle Türkiye'de AVM'si olmayan 17 ilden biri olan Rize'de, yapımına devam edilen AVM projesi hakkında çeşitli sorular sorduklarını belirterek, 'Araştırma Rize il merkezinde ve altı ilçede yapılmıştır. İlçeler seçilirken TÜİK'in son verilerine göre nüfus sayısı 10.000'in üzerinde olan yerler anket kapsamına dahil edilmiştir. Rize Merkez ile birlikte Çayeli, Ardeşen, Pazar, Fındıklı, Güneysu ve Kalkandere ilçelerinde yapılmıştır. Bu 7 bölgeye toplam 600 anket uygulanmıştır. Anketler il/ilçenin toplam nüfusa oranına göre hesap edilerek belirlenen anket sayısına göre yapılmıştır.' dedi.
550 KİŞİ KATILDI
Araştırmaya katılan kişiler hakkında Rektör Karaman şu bilgileri verdi: 'Araştırmaya yaklaşık 550 kişinin katıldı. Katılanların; yüzde 37,9'u erkek ve yüzde 62,1'i kadından oluşmaktadır. Araştırmaya katılanların; yüzde 83,7'si 15 - 45 yaş arasında, yüzde13,8'i 45-64 yaş arası, yüzde 2,5'i 65 yaş ve üstü insanlardan oluşmakta. Araştırmaya katılanların; yüzde 41,8'i lisans/ön lisans mezunu, yüzde 37,5'i lise mezunu, yüzde 11,2'si ilköğretim mezunu, yüzde 6'sı yüksek lisans mezunu, yüzde 1,9'u doktora mezunu, yüzde 1,6'sı okuma yazma bilmediğini belirtmiştir.'
100 HANEDEN 71'İ İL DIŞINDAKİ AVM'LERE GİDİYOR
Ankete katılanlara 'Alışveriş için nereyi tercih ettikleri' sorusuna, yüzde 69,6'sı AVM'leri, yüzde 26'4'ü cadde mağazaları, yüzde 3,2'si semt pazarları, yüzde 0,9'u da diğer yerlerde alışveriş yapmayı tercih ettikleri cevabını verdiklerini belirten Karaman: 'Katılımcılar 'İl dışı AVM'lere gitme sıklığınız' sorusuna, yüzde 71.5'i ayda bir kere il dışındaki AVM'lere gittiğini, yüzde 89.6'sı da iki ayda bir mutlaka il dışındaki AVM'lere gittiğini, yüzde 10'u hiç AVM'ye gitmediği cevabını verdiler. Bu sonuçla, Rize ilindeki her 100 haneden 71'inin ayda en az bir kere il dışındaki AVM'leri ziyaret ettiği anlaşılıyor.
EVET RİZE'DE AVM OLMALI
Karaman araştırmanın sonuçlarını şu sonuçlarla açıkladı: 'Katılımcılar 'Rize'de AVM olmalı mı?' sorusuna, yüzde 95,4 oranında 'evet' derken, yüzde 4,6'sı AVM istemediklerini söyledi. Bu sonuçla Rize'de yapılması düşünülen AVM'nin ne ölçüde gerekli bir ihtiyaç olduğunu ortaya çıkıyor. 'AVM'ye hangi amaçla gittikleri' sorusuna, yüzde 47,4'ünün alışveriş yapma amacı dışında da AVM'lere gittiği, yüzde 52,6'sının ise alışveriş yapmak için AVM'lere gittikleri belirlendi. Alışveriş amacı dışında bile AVM'lere gitme oranının oldukça yüksek olması sosyalleşmek isteyen insanlar için AVM'lerin önemli bir buluşma yeri ve sosyalleşme alanı olduğunu ortaya koymakta.
AVM NEREDE OLMALI?
Katılımcıların 'AVM nerede olmalı?' sorusuna, yüzde 50,2'si AVM'nin şehir merkezinde olması gerektiğini, yüzde49,8'i şehir merkezi dışında olması gerektiğini ifade ettiğini belirten Karaman, 'AVM'nin şehir dışında olmasını genel toplam içerisinde en çok kamu görevlileri isterken en az işsizler ve esnaflar istemekte. Yapılan araştırma sonucu düşünülenin aksine esnaf kesimi yüzde 84,4 oranında. Hatta esnaflar AVM'lerin daha çok şehir merkezinde olmasını istemektedirler. Bu durum Rize esnafının AVM'lerden olumsuz etkilenme konusunda önemli bir endişesinin olmadığını, hatta AVM'nin merkezde yer alması durumunda bir ikinci mağazayı açmayı düşündükleri şeklinde yorumlanabilir.' dedi.
AYLIK 6 MİLYON TL DIŞARDAKİ AVMLERE GİDİYOR
Yapılacak olan AVM'nin Rize'ye ekonomik anlamda sağlayacağı katkılar hakkında Rektör Karaman, yapılan çalışma doğrultusunda elde ettikleri sonuçları şöyle açıkladı: 'Dünyadaki AVM'lerin özellikleri incelendiğinde, yer seçim faktörü AVM'lerin devamlılığını ve karlılığını sağlayan en önemli kriter olarak karşımıza çıkmaktadır. AVM'nin yapılacağı yer belirlenirken, ulaşımı kolay ve trafik sorunu olmayan, geçiş yolları üzerinde ve hinterlandı geniş bölgelerin tercih edildiği görülmektedir. Eldeki bu bulgular ile TÜİK verilerine göre Rize'de yer alan 40.313 hanenin AVM'lerdeki aylık tahmini harcama tutarı hesaplandığı zaman aylık yaklaşık olarak 6 milyon TL, yılda ise yaklaşık 72 milyon TL bir tutara tekabül etmektedir. Bu demektir ki, Rize ekonomisinden yılda 72 milyon TL'lik bir kaynak AVM'ler üzerinden il dışı ekonomilere gitmektedir. AVM olmaması nedeniyle il ekonomisinin dışına çıkan yıllık 72 milyon TL çarpan etkisiyle birlikte değerlendirildiğinde yıllık yaklaşık 350 milyon TL'lik bir büyüklüğe ulaşacağı tahmin edilmektedir. TÜİK verilerine göre Gürcistan sınır kapısından 2016 yılında Türkiye'ye transit giriş yapan yaklaşık 1,5 milyon Gürcü turiste ilaveten havaalanın yapılması ile Rize'ye gelecek diğer turistlerin Rize ili dışındaki AVM'ler yerine Rize'deki AVM'den alışveriş yapması durumunda bu tutarın çok daha yüksek seviyelere yükseleceğini söylemek yanlış olmaz.'
'RİZE'NİN BİR AVM İHTİYACI OLDUĞUNU SÖYLERSEK YERİNDE OLACAKTIR'
Yapılan çalışma ve ortaya çıkan sonuçlar hakkında genel bir değerlendirmede bulunan Rektör Karaman şu ifadeleri kullandı: 'Özet olarak Rize'nin bir AVM ihtiyacının olduğunu söylemek yerinde olacaktır. AVM'nin yeri konusunda ise Rize halkının yarısı şehir merkezini tercih ederken diğer yarısı şehir merkezi dışının daha uygun olacağı görüşündedir. Tüketicilerin önemli bir bölümünün (yüzde 70) hem alışveriş hem de diğer ihtiyaçlarını karşılamak maksadıyla il dışındaki AVM'lere gittikleri anlaşılmaktadır. Bu durum Rize ilinin esnafı ile ekonomisine de olumsuz yansımaktadır. Bu noktada Rize'de yapılan ve yapılmakta olan güney çevre yolu, ovit tüneli, yeşil yol (turizm yolu), kayak merkezi, sağlık yatırımları, yeni sanayi bölgesi, lojistik üs, otel ve son olarak havaalanı yatırımlarına AVM'nin de eklenmesi ile Rize daha çok turist çeken ve daha yaşanabilir bir şehir olacaktır.'
