Rize ilinin ekonomisinin yüzde 80'inin çaya bağlı olduğunu vurgulayan Bağımsız Denetçi Temel Ali Uzun: 'Çay Rize'nin velinimetidir. Çay ile ilgili olan her konuya çok dikkatli yaklaşmalı ve iyi analiz etmeliyiz. Yaklaşık bir ay sonra insanlar tarlalarına girerek çaylarını toplamaya başlayacaklar. Gübre fiyatları yüzde 90 oranında arttı. Bunun yanında baktığımız zaman müstahsillerin bütün girdilerinin arttığını görüyoruz. Çay toplama ücretlerinin de ne olacağı belli değil. Çayda yaşanan bu sıkıntılar hakkında hiçbir STK ortaya bir görüş veya öneri sunmuyor. Geçen sene asgari ücrete yapılan zam, memurlara yapılan zam ve enflasyon oranları dikkate alınarak son bir yıl içerisindeki ekonomik gelişmelere göre çay fiyatlarına zam yapılması gerekiyor. Sadece bunun da yeterli olacağını düşünmüyorum. Bununla birlikte gübre desteğinin de yapılması gerekli. En azından gübredeki yüzde 90 zammın enflasyondan arındırılması lazım. Enflasyonun bir miktar üzerindeki zam belki kabul edilebilir. Örneğin enflasyon oranın bir yıl içinde yüzde 20 arttığını düşünelim. Bu oranda yüzde 25-30 civarında bir zam kabul edilebilir. Bir şekilde yüzde 40'ın üzerinde yapılan zam müstahsillere yansıtılmalı. Buna ister destek ister süspanse deyin, bunun yapılması elzemdir. Bu artışla desteklemeyle birlikte yaş çay fiyatı 3 lira 25 kuruşlara çıkartılmalıdır. Yoksa çay ürünü yaşanan ekonomik gelişmeler altında ezilen bir tarım ürünü olacaktır.' dedi.
'ÇAY ÜRETİCİSİ MAĞDUR EDİLMEMELİ'
Çay sektöründe 2019 yılının müstahsiller açısından çok zorlu geçeceğine dikkat çeken Uzun, 'Daha önceden bunu belirtmiştim yinelemek istiyorum. Çay üretici için en zor sezonlardan birine giriyoruz. Bu fiyat artışları da bu zorluğun emareleridir. Bu sektörün en önemli lokomotifi ve belirleyicisi olan Çaykur'un açıkladığı faaliyet raporunda 657 milyon liralık bir zarardan bahsediliyor. Bunun içerisine yaklaşık 250 milyon liralık devlet desteğini de koyduğumuz zaman yaklaşık 900 milyon liralık bir zarar ortaya çıkıyor. Bu sorunlar üreticiye yansıtılmamalıdır. Çay üreticisi alnın teri ile bugünler de sıkça dillendirilen tarımla uğraşmaktadır. Çaykur son 2 yılda kuru çaya zam yapmadı. Çaykur maliyetin altında çay satıyor. Bu durumun ne kadar devam edeceği bir soru işaretidir. Bu düşük fiyatının maliyeti üreticinin sırtına yüklenirse üreticiler bundan mağdur edilir. Çayda bunca yaşanan ve beklenen sıkıntıya rağmen çay üreticisinin temsilcisi olan ilgili oda Rize Ziraat Odasından tek ses çıkmaması ise akla zarar bir durumdur. Gelişmeleri; çay üreticisinin yapması gerekenleri, çayımızın ve üreticimizin sesi olmaya devam edeceğim. Bizim çaydan başka tarım ürünümüz yok. Evine ekmek götüren binlerce çay üreticisinin daha iyi koşullarda tarımını yapmasını istiyoruz.' diye konuştu.
