Sürmene'de ahşap ustası olan Hasan Sancak, 20 metrekarelik atölyesinde yıllardır kemençe yapıyor. Ladin, dut, erik ve ardıç ağaçlarını el emeği ile işleyen Sancak, keser, matkap ve yontucu aletlerle şekil vererek kemençe üretiyor. Kapak, teller ve vidalı mekanizmasını da ekleyen Sancak, bir kemençeyi 4 günde tamamlıyor. Sancak, ürettiği Karadeniz'in simgesi olan kemençeleri Yunanistan, Fransa ve Japonya'ya da ihraç ediyor.
'KEMENÇELERİMİN EŞİ BENZERİ YOK'
Kemençe yapmayı kendi kendine öğrendiği için yaptığı ürünlerin benzerinin olmadığını söyleyen Hasan Sancak, 'Köyümüzde çok güzel kemençe çalan bir adam vardı. Oğlundan kemençesini bana göstermesini istedim. Adam kemençesini kimseye tutturmazdı. Oğlu pencereden bana kemençeyi gösterirdi. Eve koştum, gördüğüm o kemençeyi hemen yaptım. Böylece kemençe yapmaya başladım. İlk zamanlar küçük süs kemençeleri yapıyordum. Sonra büyüklerini yapmaya başladım. Kemençe yapmayı kendi kendime öğrendiğim. O yüzden kemençelerimin eşi benzeri yok' dedi.
'KEMENÇE YAPARIM AMA ÇALAMAM'
60 yıldır kemençe yapan Sancak, 'Ben kemençe yaparım ama çalamam. İki oğlum var. Biri benim gibi kemençe yapmayı iyi bilir ama o da çalamaz. Öteki oğlum ise çok güzel kemençe çalar ama kemençe yapmaktan anlamaz. Demek ki kemençe yapan kemençe çalamaz, çalan ise kemençe yapamaz. Günümüzde eskiye oranla kemençeye rağbet çok arttı. Amacım kemençeyi Türkiye geneline yaymaktı. Artık sadece ülkemizden değil, Yunanistan'dan, Fransa'dan ve hatta Japonya'dan bile kemençe siparişi alıyorum' diye konuştu.
'ÖĞRENMENİN YAŞI YOK'
Öğrenmenin yaşı olmadığını vurgulayan Sancak, 'Sanat müziği kemençesi var. Onu yapabilmek için 10 sene deney yaptım. En sonunda ürettim. Öğrenmenin yaşı yok. Şu anda bile ilk günkü heyecanla çalışıyorum. Kemençelerimi hep el emeği ile yaparım. Yaptığım kemençelere imzamı atıyorum. O imza benim garanti belgemdir. Aradan kaç yıl geçerse geçsin, kemençenin arkasındayım. Kemençe işi saygı isteyen bir iştir. Hatta dükkanımı tadilat yapmadan önce duvara 'kemençe çalarken konuşulmaz' yazmıştım. Dükkanda kemençe çalarken konuşanlar için de uyarı olsun yazıyı görsünler diye kırmızı bir lamba takmıştım. Onu açıyordum' şeklinde konuştu.
KEMENÇE YAPIMI
Doğu Karadeniz'de yaygın olarak kullanılan kemençenin gövdesi dut, ceviz, erik, akçaağaç, limon, sarmaşık ve pelesenkten oyularak yapılır. Çalgının kapak ya da göğüs kısmı için çam veya köknar ağacı kullanılırken, köprü için akçaağaç tercih edilir ve aynı kemanda olduğu gibi çalgının en ince telinin altında yer alan bir can direği bulunur. Kemençenin yayı ise gül, abanoz, şimşir ya da tik ağacından yapılır. Yayın boyu 45 ile 60 santimetre arasında değişir. Kemençe yayının keman yayından daha basit bir mekanizması vardır. Kemanda vidalı bir germe mekanizması, kemençede ise üç tel vardır. En incesi çeliktir ve zil adını alır. Zil burada en ince anlamda kullanılmıştır. Orta tel bağırsaktır ve sağır adını alır, en kalını ise yine bağırsaktır ve adı bamdır.
