UEFA'nın 2011 yılında başlattığı FFP kuralları ve mali kriterler kapsamında Galatasaray, Beşiktaş, Gaziantepspor, Bursaspor, Kardemir Karabükspor ve dün de Trabzonspor olmak üzere 6 Türk takımı Avrupa müsabakalarından men cezası aldı.
Türk kulüplerinden bazıları FFP kuralları ve mali kriter ihlalleri dışında da son yıllarda UEFA tarafından Avrupa kupalarından men cezasına çarptırıldı.
Bu kapsamda, şike iddiaları nedeniyle Fenerbahçe, Beşiktaş, Eskişehirspor ve Sivasspor ile UEFA Kulüp Lisansı alamadığı için Kasımpaşa, UEFA tarafından daha önce Avrupa kupalarından men edildi. Böylece, toplamda 10 Türk kulübü UEFA tarafından Avrupa kupalarından men edilmiş oldu.
Toplam borçları yaklaşık 10 milyar lirayı aşan 'Dört büyükler', UEFA ile sürdürülen yapılandırma anlaşmaları ile 2011 yılından beri finansal durumlarını düzeltmeye çalışıyor.
'Dört büyükler' içinde finansal kriterler kapsamında Avrupa'dan men cezası almayan tek takım Fenerbahçe kaldı. Diğer taraftan Fenerbahçe ise şike iddiaları nedeniyle Avrupa kupalarından men cezası almıştı.
Galatasaray
Galatasaray, UEFA Kulüp Finansal Kontrol Kurulu ile 16 Mayıs 2014 tarihinde masaya oturarak, 2014-2015 ve 2015-2016 sezonlarını kapsayan anlaşma yaptı.
Sarı-kırmızılılar, bu anlaşmanın ihlali nedeniyle 2016 yılında Avrupa'dan 1 yıl men cezası aldı. Galatasaray'ın Spor Tahkim Mahkemesi'ne (CAS) yaptığı itirazı da reddedilmişti.
Sonraki dönemde de finansal durumunu düzeltemeyen Galatasaray, UEFA ile, 13 Haziran 2018'de yaptığı yeni anlaşma kapsamında sarı-kırmızılı kulübe finansal fair play kuralları kapsamında para ve Avrupa kupalarında futbolcu sayısı kısıtlama cezası verdi.
UEFA ile Galatasaray arasında 4 yılı (2018-2019, 2019-2020, 2020-2021 ve 2021-2022 sezonları) kapsayacak şekilde finansal fair play kapsamındaki anlaşma devam ediyor. Galatasaray 2021-2022 sezonu sonuna kadar finansal durumunda gerekli düzeltmeleri sağlayamazsa ikinci defa Avrupa'dan men cezası alma riski altında.
Fenerbahçe
UEFA Kulüp Finansal Kontrol Kurulu, 20 Mayıs 2016'da Fenerbahçe ile yapılan anlaşma kapsamında finansal fair play kriterlerine uymadığı gerekçesiyle sarı-lacivertli kulübe, kadro kısıtlaması ve para cezası verdi, bütçe açığını azaltması gerektiğini açıkladı.
Fenerbahçe'nin UEFA ile finansal fair play kapsamında yaptığı 4 yıllık yapılandırma anlaşması 2019-2020 sezonunda bitiyor.
Bu anlaşmanın yükümlülüklerinin yerine getirilmemesi durumunda, 2016 yılında Galatasaray'a uygulandığı gibi Fenerbahçe'ye de en kötü senaryoda Avrupa'dan men cezası gelme olasılığı bulunuyor.
Fenerbahçe, 'Dört büyükler' arasında finansal fair play (FFP) kuralları ve mali kriterler kapsamında UEFA tarafından Avrupa'dan men cezası almayan tek Türk takımı durumunda. Öte yandan, Fenerbahçe de, FFP dışı nedenlerle Avrupa'dan men cezası alan Türk takımları arasında yer alıyor.
Beşiktaş
Beşiktaş, UEFA'dan aldığı men cezası nedeniyle 2012-2013 sezonunda Avrupa kupalarına katılamadı.
Siyah-beyazlı kulüp, mali kriterler kapsamında aldığı ceza nedeniyle bir sonraki sezon Avrupa'da mücadele etme hakkını kaybetti.
Ayrıca, Beşiktaş şike iddiaları nedeniyle de UEFA tarafından Avrupa'dan bir yıl men cezası almıştı.
Beşiktaş FFP ve FFP dışı olmak üzere iki farklı kategoride Avrupa'dan men edilen tek Türk takımı konumunda.
Trabzonspor
Trabzonspor'un ise UEFA ile 2016 yılında yaptığı finansal fair play anlaşması kampsamında kulübün mali durumu denetim altına alındı.
UEFA, finansal yükümlülüklerini yerine getirmediği gerekçesiyle dün Trabzonspor'un Avrupa kupalarından bir yıl men edilmesine karar verdi.
Trabzonspor'un 2020-2021 ve ya 2021-2022 sezonlarının birinde UEFA kupalarına katılmayı hak kazanması durumunda 1 yıl men edileceği duyuruldu.
UEFA, bordo-mavili kulübün 2016'da yaptığı finansal fair play anlaşmasının kurallarını ihlal ettiği, 15 Ekim 2019 tarihine kadar istenilen şartları yerine getirmemesi halinde 2020-2021 ve 2021-2022 sezonlarında UEFA organizasyonlarına katılım hakkı kazanması halinde bunlardan birinden men edileceği belirtmişti. Trabzonspor'un söz konusu tarihe kadar istenilen şartları yerine getirmesi halinde ise bu cezanın uygulanmayacağı kaydedilmişti.
Trabzonspor, Avrupa kupalarından bir yıl men edilmesi nedeniyle Spor Tahkim Mahkemesi'ne (CAS) başvuruda bulunacağını açıkladı.
Diğer Türk takımları
UEFA, 2014 yılında Bursaspor'a bir yıl Avrupa kupalarından men cezası verdi. Ceza kararı, Bursaspor'un, 2015-2016, 2016-2017, 2017-2018 veya 2018-2019 sezonlarında Avrupa kupalarına katılmaya hak kazanması durumunda uygulanmak üzere alındı.
Kardemir Karabükspor, 17 Şubat 2017'de finansal fair play kuralları kapsamında Avrupa kupalarından men cezası aldı.
Gaziantepspor, mali kriterlere uymadığı için 2012 yılında UEFA tarafından bir yıl Avrupa kupalarından men edildi.
UEFA, en çok Türk kulüplerini Avrupa'dan men ediyor
UEFA'nın 2011 yılında hayata geçirdiği finansal fair play (FFP) ile diğer mali kuralları sonucunda en fazla men cezası alanların başında Türk kulüpleri geliyor. 6 Türk takımı FFP kapsamında Avrupa'dan men cezası aldı.
Türk takımları dışında, UEFA Finansal Fair Play kurallarının ihlali kapsamında Avrupa'dan bazı ekipler de men cezaları aldı. Türkiye'den sonra en fazla men edilen takımlar Romanya ve Ukrayna takımları oldu. Romanya'dan Rapid Bükreş, Cluj, Targu Mureş ve Astra ile Ukrayna'dan Dnipro ve Metalurh Donetsk takımları da UEFA tarafından Avrupa kupalarından men cezası almıştı.
Türk takımları dışında son yıllarda Avrupa'da men cezası alan kulüpler arasında öne çıkanlar ise İngiltere'den Manchester City, İtalya'dan Milan, Yunanistan'dan Panathinaikos ve Rusya'dan Rubin Kazan takımları.
FFP nedir
UEFA, Avrupa futbolunun genel mali durumunun iyileştirilmesi için FFP adıyla bilinen uygulamayı 2011 yılında başlattı.
İlk olarak 2010 yılında kabul edilen sistem, UEFA organizasyonlarına katılmaya hak kazanan kulüplere uygulandı. Bu uygulama kulüplerin başta futbolculara, vergi dairelerine, diğer kulüplere olan borçları başta olmak üzere birçok mali kalemi inceleme altına aldı.
oyuncu satışından elde ettiği gelir kadar transfer bütçesi sınırı ve maaş sınırlandırması da bu sistem kapsamında kulüplerden isteniyor.
UEFA, FFP kapsamında 2013 yılında kulüplerin mali gelir giderlerini başabaş dengelemek için Mali Kontrol Kurulu kurdu. Bu kurul, UEFA yarışmalarına katılan kulüplerin mali borçlarının olup olmadığını kontrol ediyor, şartları yerine getirmeyen kulüplere gerekli yaptırımları uyguluyor. UEFA yarışmalarına katılacak kulüplerin son üç yıllık mali raporları analiz edilerek değerlendirmeye alınıyor.
Cezalar nasıl veriliyor
UEFA, inceleme altına aldığı kulüplerle anlaşma yapıyor ve bu anlaşmaya uymayan kulüpleri cezai yaptırım uyguluyor.
Eğer bir kulüp düzenlemelere uymazsa, çeşitli disiplin cezaları uygulanıyor.
Uyarı, kınama, para cezası, puan düşürme, UEFA gelirlerine el konulması, UEFA organizasyonlarında kadro kısıtlaması ve Avrupa kupalarından men cezaları olmak üzere çeşitli cezalar FFP'ye uymayan kulüplere veriliyor.
Anlaşmalarla FFP'ye uyulması hedefleniyor
UEFA, incelediği kulüplerle yaptığı uzun vadeli anlaşmalarla kulüplerin mali yapısını ağır cezalar vermeden düzeltmeye çalışıyor.
Buna göre UEFA, kulüplerden her yıl gelir-gider dengesinde belli bir zararı geçmemesini istiyor. Anlaşmanın son yılında ise söz konusu kulübün gelir-gider dengesinde zarar etmemesi gerekiyor.
