Pandeminin başlangıcından itibaren çoğu kurumsal firma evde çalışma sistemine geçiş yaptı. İlk 4 ay ciddi kısıtlamalar yaşandıktan sonra birçok firma evden çalışmaya devam etti. Evden çalışma sistemi sonrasında ofiste çalışanların sayısının azalması veya dönüşümlü saatlerde çalışılması olanaklı hale geldi.
Bilge Gayrimenkul Değerleme ve Danışmanlık A.Ş Yönetim Kurulu Başkanı Ahu Minareci Küçükağa, 'Değerleme firması olarak çalıştığımız büyük finans kuruluşlarının birçoğu evden çalışma sistemine devam ediyor. Değerleme çalışmaları sırasında başvurduğumuz belediye tapu ve benzeri kamu kuruluşlarının da mümkün olduğunca evden çalıştığını gözlemliyoruz. Fiziken bulunma zorunluluğu olan kişilerin ise dönüşümlü olarak çalıştığını görüyoruz.' ifadelerini kullandı.
'Uydu Ofislere Talepler Arttı'
Pandeminin, mekansal kullanım ve çözüm önerileri açısından da yeniliklere sebep olduğunu belirten Küçükağa, 'Mimarlık ofisleri ile yaptığımız görüşmelerde müşterilerinin sosyal mesafeyi koruyacak ofis tasarımları talep ettiklerini öğrendik. Kişiye özel masaların, masalar arası seperatörlerin yükseltilmesi ve sosyal mesafeyi koruyacak tasarımlara sahip taleplerin arttığını görüyoruz. Yine bazı firmalar pencereleri açılmayan ve doğal havalandırmaya sahip olmayan ofisleri tercih etmiyor. Diğer bir taraftan da uydu ofislere talepler arttı' diye konuştu.
'Konut Satışlarında Ciddi Bir Artış Yaşandı'
Pandemi sürecinin tamamını evde geçiren çalışanların pandemi sonrasında evlerinin bir odasını ofis olarak kullanabilecekleri tasarıma sahip olmasını talep edeceklerini öngördüklerini belirten Ahu Minareci Küçükağa, 'Bu bağlamda yeni bir ev tasarımı modeline ihtiyaç duyuluyor ki, 2+1, 3+1 dairelerde ofis kullanımına uygun teknoloji alt yapısına sahip bir oda daha eklenebileceğini öngörebiliriz. Haziran ayında yaşanılan, iyileşme planları kapsamında devlet bankalarının uyguladığı faiz oranları ile birlikte özellikle, müstakil ve site kullanımlarına sahip olan konut satışlarında ciddi bir artış yaşandı. Bu durum konut fiyatlarında artışa sebep oldu' dedi.
Pandemi Hukuksal Anlamda Anlaşmazlıkların Artmasını da Sağladı
Pandeminin yarattığı değişikliklerle en çok karşılaşan bir diğer dalda, kira uyuşmazlıkları, sözleşmesi dolmadan boşaltılan ofisler ve benzeri anlaşmazlıklar sebebi ile avukatlar olduğu belirten Ahu Minareci Küçükağa,' hukuk danışmanlarımızla yapmış olduğumuz görüşmelerde kira düzeltmelerinde yaşanan artış ve kira rakamlarında herhangi bir uzlaşı sağlanamayanların sayısının fazlalaşması sebebi ile dava süreçlerinin yoğunlaştığının bilgisi tarafımıza aktarılıyor' dedi.
'Ofis Kullanımlarındaki Talep Değişecek'
Colliers Internationel Türkiye tarafından yayınlanan 3'üncü çeyrek 2020 İstanbul Ofis Piyasası Raporu'nu da yorumlayan Küçükağa, '2020 yılı üçüncü çeyreğinde, İstanbul Avrupa ve Anadolu yakasındaki toplam A sınıfı ofis boşluk oranı, 2020 yılı ikinci çeyreğine göre, yüzde 28,56'dan yüzde 29,33'e çıktı. Boşluk oranları Avrupa yakasında, 2020 yılının ikinci çeyreğinde yüzde 30,93 iken, 2020 yılının üçüncü çeyreğinde yüzde 31,42'ye ulaştı. Anadolu yakasında ise yüzde 24,47'den yüzde 25,70'e çıktı. 2020 yılının 3. Çeyreği verilerine göre, İstanbul genelinde ofis boşluk oranları artarken, kira değerlerinden dikkat çekici bir değişimin olmadığı görülmekte. Yine bu durum, haziran 2020 sonrasındaki iyileşme planları ile oluştuğu yorumlanabilir ancak, 4. Çeyrek bize gerçekçi resmi çok daha net gösterecektir.
Bu bağlamda mevcut ve planlama aşamasındaki ofislerin, pandeminin yaratmış olduğu yeni beklentileri cevaplayacak şekilde organize edilmesi önemli. Yine teknolojinin ofis kullanımlarına tasarımsal anlamda entegre olması, ofislerin tercih edilebilmelerini etkileyecek bir etken olarak görünüyor. Pandeminin hayatımızda yaratmış olduğu önemli değişikliklerden biri ofis kullanım şekilleri. Süreç ilerledikçe, ne tür kullanımların daha etkin olabileceğini hep birlikte deneyimleyerek göreceğiz' dedi.
