Restoranlarda, lokantalarda veya kafelerde yemek yedikten sonra bahşiş bırakma adeti, giderek yok oluyor. Restoran sahipleri ve garsonlar ise bu durumdan mustarip olsalar da, günümüz şartlarında her şeyin pahalılaşmasının ve müşterilerin nakit yerine kredi kartı ya da yemek kartlarıyla ödeme yapmasının buna neden olduğunu ifade ediyor. Bazı işletmelerin ise, hesaba yansıttığı kuver ücretini gören müşteriler, bahşiş bırakmaktan kaçıyor.
'ÇOĞU MİSAFİR BAHŞİŞ VERMEDEN GİDİYOR'
Eminönü'nde bulunan bir restoranın müdürü Ulu Küntay, 'Piyasada fiyatların yükselmesi ile beraber insanlar nakit para taşımıyorlar. Bunun içinde genelde kredi kartı veya para kart ile ödeme yapıyorlar. Böyle bir durum olduğu vakit nasıl olsa hesabı ödedim diye çoğu misafir bahşiş vermeden gidiyor. Tabii bu ister istemez bahşiş kültürünü biraz düşürdü. Veya kartla ödeme yapıp çocuklara bir miktar servis ücreti yazdırıyor. Onları da zaten vergilendiriyoruz. Durum böyle olunca da ellerine geçen para biraz daha düşmüş oluyor. Tabii bundan da çalışan personel biraz üzülüyor. Kredi kartına servis ücreti yazdırılınca ister istemez yüzde 40 vergilendirmeye gidiyor. Yani diyelim, bin liralık bir hesapta yüz liralık servis ücreti eklediğimiz vakit, çocukların bordrosuna yansıyan 60 lira. Gerisi ister istemez vergi ve SSK primine gidiyor. Bu sefer çocukların eline geçen para düşüyor' dedi.
'BAHŞİŞ MİKTARINI MİSAFİRLERİMİZİN TAKDİRİNE BIRAKIYORUZ'
Kuver ücretinin servis ücreti olarak algılandığını anc ak bunun yemek öncesinde masaya gelen atıştırmalıklar, su ve ekmek için aldığını anlatan Küntay, şunları söyledi:
'Bizim kuverden kastettiğimiz olay, masaya verdiğimiz su, ekmek, önden atıştırmalık, yeşillik diye tabir ettiğimiz söğüş tabağı. Bunun parasal değerinin karşılığı kuver. Yoksa normalde ekmek, su yazdığımız vakit daha da yükselecek belki fiyat ama biz genel bir ortalama alıp, hem gelen misafirlerimiz mağdur olmasın hem işletme mağdur olmasın diye böyle bir ortalama kuver ücreti ile devam ediyoruz. Ki bu artık çok yerleşmiş bir sistem oldu. Ama bazı işletmeler de servis ücretini hesaba ekliyorlar. O da o işletmenin kendi yasal hakkı. İster öyle bir yol izler ister başka. Bunu da çok yadırgamamak lazım ama bizim işletmemizde servis ücreti eklenmiyor. Onu misafirimizin takdirine bırakıyoruz. Garsonlara ne verirlerse onunla yetiniyorlar. Özellikle Arap müşterilerimiz o konuda çok itiraz ediyorlar. Biz de onlara işin esprisini anlatıyoruz bunun karşılığı bu diye. Ama yerli misafirlerimizde de öyle bir algılama olabilir. Çünkü fiyatlar yüksek olduğu için 'Bir de kuver mi ödeyeceğiz?' diyenlerle karşılaşıyoruz. Ama yapacak bir şey yok, bu da bir işletme gideri ve karşılığını da verdiğimize inandığımız için çok da problem etmiyoruz'
YEMEK KARTLARI BAHŞİŞ KÜLTÜRÜNÜ YOK EDİYOR
15 senedir bir lokantada garsonluk yapan Nihat Azı, 'Ben 22 senedir lokanta sektöründeyim, 15 senedir de garsonluk yapıyorum. Eskiden bahşiş olayı çok vardı, yemek kartları da çıkınca millet cebinde para taşımıyor, Kart veriyor. Tabii bu da bize bahşiş konusunda yansıyor. Bırakan da var, bırakmayan da var ama eskiye göre çok düşük. Şimdi adam yeri geliyor 59 lira gelen hesap için 60 lira veriyor, bir lirayı götürüyoruz mendilini, kolonyasını, her şeyini veriyoruz ama o bıraktığı bir lirayı bile alıyor' dedi.
25 senedir gıda sektöründe olduğunu ifade eden Hüseyin Başaran ise, 'Veriyorlar bahşiş ama eskiye göre az. Şu an yaşam şartları da onu gerektiriyor. Kart veriyorlar, 70 lira geldiyse 75 lira çekin diyorlar. Eskiden garsonlarımıza 15-20 lira bahşiş bırakılırdı. Bundan şikayetçiyiz yani' şeklinde konuştu.
'ÖDEMELER AĞIR GELİYOR'
Gittiği restoranda kuver ücreti de olsa bahşiş bıraktığını söyleyen Nesrin Özer, 'Bazen nakit de veriyoruz ama daha çok kart kullanıyorsunuz. Eskiden hakikaten herkes mutlaka bahşiş verirdi ama şimdi o kadar ağır geliyor ki ödemeler. Bizim için geçerli değil ama gerçekten zor yani, çoğu insan vermez. Kuver ücreti olsa da bahşiş veririz. O kişi sizin için çalışıyor, rahat ettiriyor. Sonuçta onu hakkediyor. Vermek lazım' ifadelerini kullandı.
Gittiği restoranlarda daha çok para üstünü almayıp bahşiş olarak bıraktığını dile getiren Cemil Yusufoğlu ise, 'Kuver ücreti klas restoranlarda uygulanıyor benim bildiğim. Ama sıradan ikinci, üçüncü sınıf yerlere gittiğimizde, bozukları bırakıyoruz. Kredi kartına gelince, kredi kartından ödeme yapanlar isterlerse yine 3-5 lira atıyorlar. Kültür aslında yok olmuyor. Genelde para üstünü bırakmak şeklinde oluyor, herkes gibi ben de öyle yapıyorum. Mesela çay 1,5 lira, 2 lira veriyorum, 50 kuruşu beklemek ayıp geliyor bana' diye konuştu.
