Genellikle kaliteli ve iyi bir meyve elde etmek için, seçme (seleksiyon) yoluyla ıslah edilen ceviz çeşitleriyle bahçe kurulmalıdır. Islah edilen çeşidin muhafazaya alınması ve çoğaltılmasında en uygun yöntem, aşı ile çoğaltmadır. Bazı meyve türlerinin çelikle ve doku kültürü ile çoğaltılması mümkün ise de, cevizlerin bu şekilde ticari olarak çoğaltılması yaygın değildir. Bu nedenle cevizde en yaygın çoğaltma şekli aşı ile çoğaltmadır.
Verimli ve kaliteli ceviz çeşit seçiminde göz önünde bulundurulması gereken en önemli özellikler; ağaç tacının düzgün gelişmesi, soğuğa ve kurağa karşı dayanıklı olması, üstün verimli ve kaliteli meyveler oluşturması, meyvelerinin ince kabuklu ve iç kısmının kabuktan kolay ayrılması, meyve ağırlığının en az 10 gram, iç randımanın ise yüzde 50`nin üzerinde olması, her yıl meyve vermesi, hastalık ve zararlılara karşı dayanıklı olmasıdır. Bu özelliklerden çoğunu taşıyan ceviz çeşitlerinden aşı kalemi alınarak, yabani ceviz çöğürleri aşılanmalıdır.
Araştırma enstitülerinde yapılan seçme (seleksiyon) çalışmaları ve yurt dışından getirtilen yabancı ceviz çeşitleri adaptasyonu sonucunda birçok ceviz çeşit ve tipleri seçilmiştir. Standartlara ve üretime uygun bazı çeşitlerin özellikleri aşağıda verilmiştir.
YALOVA-1:
• Ağacı yayvan ve kuvvetli bir taç gelişmesine sahiptir.
• Salkımda meyveler 1-2`li olup, kabuk orta kalınlıkta, az pürüzlü, oval şekilli bir çeşittir.
• Meyve ağırlığı 16 g, iç oranı yüzde 49`dur.
• Yağ oranı yüzde 70, protein oranı yüzde 23'tür.
• Kabuktan ayrılması kolaydır.
• Kıyı bölgeler hariç (deniz etkisine açık yöreler) ceviz yetişen bütün bölgelerde yetiştirilir. Nisan ayının başında yapraklanır.
• Geç donların görülmediği yerlerde yetiştirilmesi tavsiye edilir.
• Kuru ve taze ceviz olarak tüketilmeye elverişlidir.
• Yalova-4, Kaplan-86 ve Şebin çeşitleriyle tozlanır.
• Eylül ayının ortalarında hasat edilir.
YALOVA-3:
• Dik, yayvan dallı olup, orta kuvvetli bir taç gelişimi gösterir.
• Salkımda meyveler 2-3`lü oluşur.
• İnce kabuklu ve ovalimsi bir meyve şekline sahiptir.
• Meyve ağırlığı 13 g, iç randımanı yüzde 53`dür.
• Yağ oranı yüzde 69, protein oranı yüzde 21 olup, kuru ceviz olarak tüketilmeye elverişlidir. Kabuktan ayrılması kolaydır.
• Ceviz yetişen tüm bölgelerde yetiştirilebilir. Yalova-1, Bilecik ve Tokat-1 (60 TU-1) çeşitleriyle tozlanır.
• Eylül ayı sonlarında hasat edilir.
YALOVA-4:
• Yayvan, dik dallı ağacı orta kuvvette gelişme gösterir.
• Ceviz yetişen tüm bölgelerde yetişebilir.
• Erken çiçeklenir. Geç donların görülmediği yerlerde yetiştirilmesi tavsiye edilir.
• Meyveler 2-5`li oluşur.
• Meyve içi dolgun olup kabuktan kolay ayrılır.
• Dane ağırlığı 13 g, iç oranı yüzde 52, yağ oranı yüzde 69, protein oranı yüzde 17`dir.
• Kuru ceviz olarak tüketilmeye elverişlidir.
• Yalova- 1 ve Kaplan-86 çeşitleriyle tozlanır.
• Eylül ayı sonlarında hasat edilir.
BİLECİK:
• Dik, yayvan ve kuvvetli bir taç gelişmesi gösterir.
• Kıyı bölgeler hariç, tüm bölgelerde yetiştirilir.
• Özellikle geç donların görüldüğü yörelere tavsiye edilir.
• Meyve salkımı 2-3`lü yapıdadır.
• Yüzde 30 yan dallarda meyve yapar.
• İnce kabuklu, içi dolgun olup kabuktan kolay ayrılır.
• Dane ağırlığı 13 g, iç oranı yüzde 53, yağ oranı yüzde 68 ve protein oranı yüzde 18`dir. Kuru ceviz olarak tüketilmeye elverişlidir.
• Şebin, Yalova-3 ve Yavuz-1 (KR-2) çeşitleriyle tozlanır.
• Eylül ayı sonlarında hasat edilir.
ŞEBİN:
• Sık dallı, yayvan bir taç gelişmesi gösterir.
• Kıyı bölgeleri hariç, ceviz yetişen tüm yörelerde yetişir. Özellikle geç donların görüldüğü yerlere tavsiye edilir.
• Çok verimli, meyve salkımı 2-4`lü dür.
• Oval bir meyve yapısına sahiptir. İnce kabuklu, kabuktan kolay ayrılır.
• İçi dolgun, dane ağırlığı 12 g, iç oranı yüzde 63, yağ oranı yüzde 67, protein oranı yüzde 17 olup, çiçekleri erkek ve dişi çiçekler eş zamanlı açılır (homogenous), kendine verimlidir.
• Bilecik ve Yavuz-1 (KR-2) çeşitleri ile tozlanır.
• Eylül ayı sonlarında hasat edilir.
GÜLTEKİN-1 (KR-1):
• Dik, kuvvetli bir taç gelişmesi gösterir.
• Ceviz yetişen tüm bölgelerde yetişir.
• İyi kaliteli ve albenisi olan meyvelere sahiptir.
• Kabuktan kolay ayrılır.
• Geç donların görüldüğü yerlerde yetiştirilmesi tavsiye edilir.
• Meyve salkımı 1-2`li olur.
• Dane ağırlığı 17 g, iç oranı yüzde 40, içi dolgun, açık beyaz renkli olup, taze ve kuru olarak tüketilmeye elverişlidir.
• Şebin ve Bilecik çeşitleriyle tozlanır.
• Eylül ayının ortalarında hasat edilir.
YAVUZ 1 (KR 2):
• Yaygın, dik formlu bir taç gelişmesi gösterir.
• Ceviz yetişen tüm bölgelerde yetişir.
• Özellikle geç donların görüldüğü yerlerde yetiştirilmesi tavsiye edilir.
• Meyvesi oval şekilli olup, kabuktan çok kolay ayrılır.
• Dane ağırlığı 17.4 g, iç oranı yüzde 56, içi dolgun, beyaz renklidir.
• Kuru ve taze ceviz olarak tüketilmeye elverişlidir.
• Eylül ayı sonlarına doğru hasat edilir.
• Tozlayıcısı Şebin, Yalova-3 ve Bilecik çeşitleridir.
KAPLAN-86:
• Dik, yayvan bir taç gelişmesi gösterir.
• Ceviz yetişen tüm bölgelerde yetişir. Özellikle kıyı bölgelerde yetiştirilmesi tavsiye edilir. Meyve salkımı 2-3`lü olur.
• Meyveleri elips şeklinde olup, kabuktan kolay ayrılır.
• Taze ceviz olarak tüketilmeye elverişlidir.
• Normal cevizlerden daha büyük meyveli olması dikkat çekicidir.
• Dane ağırlığı 24 g, iç oranı yüzde 40, protein oranı yüzde 16, yağ oranı yüzde 68`dir.
• Bir yıl çok, bir yıl az meyve verir.
• İçi orta dolgunlukta olup, Yalova-1 , Yalova-3 ve Şebin çeşitleriyle döllenir.
• 15 Ağustos dan itibaren hasat edilir.
ŞEN-2 (24-KE-24):
• Dik, yayvan, kuvvetli bir taç gelişmesi gösterir.
• Kıyı bölgeler hariç tüm bölgelerde yetiştirilir.
• Özellikle geç donların görüldüğü yerlerde yetiştirilmesi tavsiye edilir.
• 2-3`lü meyve yapar.
• Kaliteli, verimli, içi dolgun, kabuktan kolay ayrılır.
• Çiçekler kendine verimli (homogeneus)'dir.
• Meyve şekli yuvarlak, dane ağırlığı 17 g, iç oranı yüzde 54
• İçi dolgun olup, kabuktan kolay ayrılır.
• Protein oranı yüzde 18, yağ oranı yüzde 74`dür.
• Kuru ceviz olarak tüketilir.
• Şebin, Yalova-1 ve Yavuz-1 (KR-2) ile tozlanır.
• Eylül ayı sonlarına doğru hasat edilir.
TOKAT 1 (60 TU-1):
• Dik, yayvan bir taç gelişmesi gösterir.
• Ceviz yetişen tüm bölgelerde yetişir.
• Çok ince kabuklu, içi dolgun, beyaz renklidir.
• Kabuktan kolay ayrılır.
• Meyve şekli yuvarlak olup tane ağırlığı 12 g, iç oranı yüzde 63, protein oranı yüzde 23, yağ oranı yüzde 71`dir.
• Taze ve kuru ceviz olarak tüketilmeye elverişlidir.
• Yalova-1, Yalova-3 ve Şebin çeşitleriyle tozlanır.
• Eylül ayının ortalarında hasat edilir.
CEVİZİN FAYDALARI
1. Cevizdeki yüksek orandaki omega-3 yağ asitleri kalp hastalıklarını, inmeyi, diyabeti, yüksek kan basıncını ve klinik depresyonu azaltıyor. Ceviz tüketimi kandaki kolesterol seviyesini düşürüyor, kalp atışlarında düzensizliği önlüyor.
2. Ceviz kanserden korunma sağlıyor, bağışıklık sistemini güçlendiriyor.
3. Ceviz, damarlarda daha az pıhtılaşma özelliği olan kan tipinin üretimine ve iyi kolesterol oranının kötü kolesterol oranına göre artmasına yardım ediyor.
4. Cevizdeki L-Arginin kan damarlarının iç tarafının pürüzsüz ve düzgün olmasını sağlayarak kan-damar sisteminin rahatlamasını sağlıyor. Cevizdeki yağ asitlerinin kalp hastalıklarını önleme etkileri var.
5. Ceviz, kavrama ve anlamayı geliştiriyor. Asya`da ceviz hala beyin gıdası olarak kabul ediliyor, bu ülkelerde öğrenciler, sınavlardan önce ceviz yiyerek notlarını yükseltebileceklerine inanıyor.
6. Omega-3 yağ oranı düşük çocuklarda daha yüksek hiperaktif olma özelliği, daha fazla öğrenim ve davranış bozuklukları, daha fazla huysuzluk ve uyku düzensizlikleri gözlemleniyor. Ceviz, bu sorunları önleyen omega-3 bakımından çok zengin.
7. Safra taşı oluşumunun önüne geçiyor.
8. Cevizdeki melatonin, beyin bezesi tarafından salgılanan melatoninin insan vücudunun kullanıma hazır formunu içeriyor. Melatonin, gece çalışan, zaman farkından uyku düzensizliği çeken kişilerde uyuma rahatsızlıklarını ortadan kaldırabiliyor.
9. Cevizin, antioksidan özelliği dolayısıyla kardiyovasküler ve sinir sistemine zarar veren parkinson ve alzheimer gibi hastalıkların gelişimini erteleyebiliyor. Ceviz, manganez ve bakır içeriyor.
