Doğu Karadeniz`in en önemli tarımsal ürünlerinden yaş çay için kurulan ürün borsası, hem yaş hem de kuru çayda fiyat artışı sağladı.Rize Ticaret Borsası (RTB) öncülüğünde yürütülen çalışmalar sonucu nisan ayında faaliyete geçirilen Çay Borsası'nda, deneme amaçlı kuru çay satışları başladı.
Yürütülen çalışmalar neticesinde 2017 yılında borsa üzerinden işlem gören 1 milyon 40 bin kilogram kuru çay piyasaya satıldı.
RTB Başkanı Mehmet Erdoğan, yaptığı açıklamada, Türk çay sektöründe ilk kez ürün borsası üzerinden alım ve satım gerçekleştirdiklerini belirtti.
Erdoğan, 2017 yılı için Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından yaş çay kilogram bedelinin, 13 kuruşu destekleme primi olmak üzere 2,13 lira olarak belirlendiğini anımsatarak, özel sektör piyasasında ise yaşanan düzensizlik nedeniyle bu fiyatın destekleme hariç geçmiş yıllarda 1,5 liraya kadar düştüğünü söyledi.
Bu yıl yapılan düzenlemelerle özel sektörde yaş çay kilogram bedelinin destekleme hariç 2,2 liraya kadar yükseldiğine dikkati çeken Erdoğan, kuru çay kilogram bedelinin ise Çay Borsası'nın kurulmasıyla özel sektörde 8 liradan 14 liraya kadar çıktığını dile getirdi.
Erdoğan, Çay Borsası'nda ilk yıl olmasına rağmen önemli derecede işlem gerçekleştirdiklerine işaret ederek, 'Çay Borsası aracılığıyla yaklaşık 1 milyon 40 bin kilogram kuru çay satışı gerçekleştirdik. Bu satışlar sektörün ürettiği ürünün yanında küçük bir miktar gibi görünse de hedefimiz olan 2018-2019 yıllarında çok daha farklı bir sürecin başlayacağı, çay sektöründe kaliteli ürünün değer kazandığı çok güzel bir dönem geliyor.' dedi.
Çay Borsası'nda bu yıl 51 firmanın alımlara iştirak ettiğini kaydeden Erdoğan, 'Karadeniz Bölgesi'nde satış yapacak firmaları ekiplerimiz gidip yerinde görüyor. Satışı yapılacak ürünün numuneleri yerinde mühürlenerek alınıyor. Numuneler incelendikten sonra tadımcı arkadaşlar tadımlarını yapıyor. Alıcı, ürünün görselini ve kalite seviyesini görerek alımı gerçekleştiriyor. Bu süreç hem alıcıya hem satıcıya çok büyük avantajlar sağlıyor.' diye konuştu.
Erdoğan, alıcının borsadan aldığı kuru çayda, ilk çuval ile son çuval arasındaki kaliteyi görecek şekilde bir sistem olduğunu ifade ederek, 'Kalitenin değer yaptığı, fiyatların yükseldiği bir çalışma. Ürün borsası alımlara 12,5 liradan başladı. Bugün itibarıyla 14-14,5 lira arasında çuval çayda alım satımlar gerçekleşti.' diye konuştu.
- 'Kaliteli üretimi destekleyen sistem'
Doğu Karadeniz'de geçmiş yıllarda yaş çayın kilogramının bir liraya satıldığının belirten Erdoğan, şöyle devam etti:
'Sistem öncesinde kaliteli ve kalitesiz çay fiyatları eşit seviyede gidiyordu. İnsanlara ürünü kaliteli yaparlarsa fiyatının yukarı doğru çıkabildiğini gösterdik. Kaliteli üretimi destekleyen bir sistem. Ürünün borsada pahalı işlem görmesi, tarlada çalışan kişilere de yansıyor. Tarladaki yaş çaya 3-5 firma iyi fiyat verince diğerleri de onun yanına gelmek zorunda. Sisteme ayak uyduramayanlar kendilerini yenilemek ve kaliteli çay alabilmek için daha iyi para vermek zorunda kalıyor. Kazan kazan mantığında yürüyen bir sistem. Tarlada çalışan, sanayici ve tüketici hepsi kazanıyor. Fiyatın yükselmesi aynı zamanda kaliteye yansıdı. Kaliteye yansıyan bu düzen tüketicinin de raftan daha kaliteli çay almasına olanak sağladı. Fiyatların yükselmesi devlete de kazandıran bir sistem. Herkesi memnun eden bir sistem.'
Erdoğan, Türk çay sektörünün 2018-2019 yıllarında çok daha dengeli bir sistemle yürüyeceğinin öngörüldüğünü ifade ederek, 'ÇAYKUR henüz bu sistemin içerisine dahil değil. Eğer isterse satışını veya kontrolünü bu sistem içerisinde yaptırabilir.' dedi.
Çay Borsası'nda 2018'de 10 bin ton, 2019 yılında ise 50 bin ton seviyesinde kuru çay işlem hacmi gerçekleştirmeyi öngördüklerini dile getiren Erdoğan, 'Daha emekleyen bir süreçteyiz. 2023 Türkiye Cumhuriyeti hedefine vardığımızda sektörümüz yurt dışına satışta çok önemli noktalarda olacak.' ifadesini kullandı.
Erdoğan, sistemin 7-8 yıldır kurulması için yoğun çaba harcandığına işaret ederek, sistemsiz bir çay sektörü yapısından sistemli bir yapıya doğru gittiklerini söyledi.
